تاریخ اسلام و معاصر ایران و جهان

تاریخ اسلام و تشیع
تاریخ اسلام و معاصر ایران و جهان
.....
بایگانی
پیوندها
طبقه بندی موضوعی

۳۰۱ مطلب با موضوع «سایت ها» ثبت شده است

به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه» کتاب «نگاهی دیگر به تاریخ در قرآن» اثر محمدحسین دانش کیا که در گروه علمی، تاریخ، سیره و تراجم از سوی دفتر نشر معارف به چاپ رسیده در همایش کتاب سال حوزه به عنوان اثر شایسته تقدیر معرفی شده است.

قرآن، برای رسیدن به اهداف خود، دانش های متعددی، از جمله تاریخ را با روش خاص خود به کار برده است. بنابراین، منبع مطمئنی برای اطلاع از حوادث تاریخی صدر اسلام به شمار می رود.

پژوهش حاضر، با همین نگاه، به دنبال مقایسه گزارش های «برخی منابع تاریخی» با «قرآن» است. بنابراین، پرسش اصلی خود را بر تفاوتها و شباهت های این دو گروه گزارش بنا گذاشته و در صدد است با کشف پاسخ آن، روش پرداختن قرآن به گزارش های تاریخی و وجوه تمایز آن با تاریخ نگاری مسلمانان را به دست دهد.

این تحقیق، برای بررسی گزار ش های منابع تاریخی و مقایسه آن با قرآن، تنها به سه غزوه از مهم ترین غزوات نبی اعظم اکتفا کرده است. این سه غزوه، بازتاب وسیع تری در قرآن و منابع منتخب(سیره ابن هشام، تاریخ طبری و مغازی واقدی) داشته اند.

روش تحقیق این اثر، «تحلیلی  تطبیقی» است که از رو ش های قرآن برای ایجاد تحول بینشی به شمار می رود. امامان معصوم (ع) هم گونه ای از این روش را در بررسی صحت و سقم گزاره های تاریخی به کار برده اند.

برخی یافته های این پژوهش عبارت اند از: دست یابی به موضوع های مشترک با کتب تاریخی یا موضوع های نزدیک به هم با اختلاف رویکرد، بیان تفاو تهای موضوعی، چینشی، نحوه ارتباط موضو ع ها، الگوی ارائه مطالب و الگوهایی از هر غزوه، یافتن برخی تعار ض ها میان قرآن و منابع تاریخی.

این اثر، تعریفی از موضوع تاریخ در قرآن و ویژگی های تاریخ نگاری قرآنی ارائه داده که گامی ابتدایی در تعریفی اسلامی از تاریخ است. همچنان که الگویی قرآنی را برای درس تاریخ صدر اسلام، به استادان این رشته پیشنهاد داده است.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۴ خرداد ۹۵ ، ۱۱:۱۹
عباس جعفری (فراهانی)

حلول ماه مبارک رمضان 1437 قمری / 1395 شمسی بر عموم مسلمانان و شیعیان جهان تهنیت باد

به گزارش سرویس اندیشه پایگاه اطلاع رسانی حج، اختلاف در ثبوت هلال ماه‌های قمری را در دیدگاه فقهی می‌توان برخاسته از عوامل گوناگون دانست که مهم‌ترین آن‌ها اختلاف نظر فقیهان درباره پاره‌ای از احکام مربوط به رؤیت هلال است؛ همچون:

۱. شرایط و شماره شهود: بیشتر فقیهان امامی بدون تفاوت نهادن میان ماه رمضان و ماه‌های دیگر گواهی دو شاهد عادل را که علم یا اطمینان به اشتباه آنان نداشته باشیم و در بیان ویژگی‌های هلال اختلاف نداشته باشند، مایه ثبوت هلال دانسته‌اند. البته برخی از امامیان، اعتبار گواهی دو عادل را تنها درصورتی پذیرفته‌اند که هوا ابری باشد یا شاهدان از مردم بیرون شهر باشند. شماری دیگر، گواهی دو تن را در صورت صاف بودن هوا کافی نشمرده و گواهی ۵۰ مرد را شرط کرده‌اند. شافعیان، مالکیان و حنبلیان نیز در ماه‌هایی جز ماه رمضان، گواهی دو عادل را شرط ثبوت هلال می‌دانند. حنفیان در صورت صاف بودن هوا این تعداد شاهد را کافی ندانسته‌اند. به تصریح برخی از آنان، در فرض وجود مانع درآسمان، گواهی یک عادل نیز کافی است. فقیهان امامی، مالکی و حنبلی مرد بودن گواهان را شرط دانسته‌اند؛ اما به باور سفیان ثوری و شماری از حنفیان شهادت یک مرد و دو زن نیز می‌تواند رؤیت هلال را ثابت کند.

۲. حکم حاکم در رؤیت هلال: مشهور امامیان، نافذ بودن حکم حاکم (مجتهد جامع شرایط) را در ثبوت هلال پذیرفته‌اند، مشروط بر آن که به خطای او یا مستنداتش علم نداشته باشیم. بر پایه فقه مذاهب اهل سنت، حکم حاکم به ثبوت هلال، از هر راهی که به دست آید، نافذ است. البته برخی از آنان حکم مستند به بررسی‌های نجومی را استثنا کرده‌اند. گاه نیز با وجود حکم حاکم به ثبوت هلال، فقیهان اهل سنت این حکم را مردود شمرده و حج را نادرست خوانده‌اند.

۳. شرط بودن یا نبودن اتحاد افق: به باور مشهور فقیهان امامی، اتحاد افق در ثبوت رؤیت هلال شرط است. توضیح آن که با رؤیت هلال در یک نقطه از زمین، حلول ماه تنها در مکان‌های هم‌افق با آن نقطه و نیز جای‌های قرار گرفته در شرق آن منطقه ثابت می‌شود، نه همه جای کره زمین. باورمندان به شرط نبودن اتحاد افق، با دیده شدن ماه در یک نقطه، حلول ماه در همه نقاط دیگر را ثابت می‌دانند. البته به باور برخی از آنان، اشتراک نقطه رؤیت با دیگر نقاط، دست‌کم در پاسی از شب شرط است. به باور مشهور حنفیان، حنبلیان و مالکیان اتحاد افق شرط نیست. شافعیان بر آنند که با رؤیت هلال در یک نقطه، تنها در نقاط نزدیک به آن، هلال ثابت می‌شود؛ هر چند درباره معیار نزدیک بودن نقاط، اختلاف دارند. شماری از فقیهان معاصر اهل سنت نیز اختلاف افق را مانع ثبوت هلال ندانسته‌اند، مشروط بر آن که دو مکان در پاسی از شب مشترک باشند.

۴. اختلاف‌نظر درباره اعتبار محاسبات نجومی: از مسائل بحث‌برانگیز در ثبوت هلال، میزان اعتبار نظر دانشمندان نجوم در این زمینه است. بیشتر فقیهان امامی، اعتبار سخن منجمان را در ثبوت هلال نپذیرفته‌اند. شماری از آنان حالتی را که از گفته این دانشمندان علم به دست آید، استثنا کرده‌اند. فقیهانی که رؤیت هلال را دارای موضوعیت نمی‌دانند و تنها امکان رؤیت را در ثبوت هلال، در صورت نبود مانع، کافی می‌دانند، محاسبات قطعی نجومی را در این زمینه معتبر شمرده‌اند. شماری از فقیهان معاصر اهل سنت در اثبات رؤیت هلال به دانش نجوم اعتماد کرده‌اند؛ اما به باور مشهور فقیهان حنفی، مالکی، حنبلی و شافعی محاسبات نجومی قابل اعتماد نیستند. حتی برخی بر این نظر ادعای اجماع کرده‌اند. شماری از فقیهان نظر دانشمندان نجوم را تنها درباره نفی رؤیت پذیرفته‌اند؛ یعنی اگر به باور منجمان رؤیت هلال امکان‌پذیر نباشد، نمی‌توان با شهادت گواهان به ثبوت آن حکم کرد.

۵. حکم رؤیت هلال پیش از زوال: به باور مشهور فقیهان امامی و به پشتوانه روایات در صورت رؤیت هلال پیش از زوال، آن روز واپسین روز ماه پیش است. ولی برخی از آن‌ها با خدشه در حدیث‌های پشتوانه نظر مشهور، هلال را متعلق به شب پیش دانسته و آن روز را روز اول ماه شمرده‌اند. بیشتر فقیهان شافعی، مالکی، و حنبلی و نیز شماری از فقیهان حنفی میان رؤیت هلال پیش و پس از زوال تفاوت ننهاده و هر هلالی را به مثابه هلال شب آینده به شمار آورده‌اند. شماری دیگر بر آنند که اگر هلال پیش از زوال رؤیت شود، متعلق به شب پیش است و آن روز اول ماه شمرده می‌شود.

۶. حکم رؤیت هلال با چشم مسلح: بیشتر فقیهان معاصر رؤیت هلال با چشم مسلح را مایه ثبوت هلال ندانسته‌اند. به تصریح شماری از فقیهان، تعیین محل هلال با چشم مسلح و رؤیت آن بدون بهره‌گیری از ابزارهای نجومی مانند تلسکوپ و دوربین مایه ثبوت هلال می‌شود. اندکی از فقیهان معاصر رؤیت هلال با چشم مسلح را مایه ثبوت هلال قلمداد کرده‌اند.

از عوامل اختلاف درباره آغاز ماه قمری که کمتر جنبه فقهی دارد، تفاوت در شمارش روزهای ماه یا ماه‌های پیش است. مثلاً اگر ماه پیش ۳۰ روز بوده باشد، بی‌تردید روز بعد آغاز ماه جدید است و نیازی به استهلال نیست. ولی اگر ماه پیش ۲۹ روزه باشد، برای اثبات آغاز ماه جدید، استهلال لازم است. بر پایه قواعد نجومی، اگر سه ماه پیاپی ۲۹ روز باشد، بی‌شک ماه چهارم ۳۰ روزه خواهد بود و اگر چهار ماه پیاپی ۳۰ روزه باشد، بی‌تردید ماه پنجم ۲۹ روزه است. چه بسا اختلاف در شمار روزهای یکی از ماه‌های پیاپی، مایه اختلاف در روزشماری ماه آخر شود.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۷ خرداد ۹۵ ، ۲۱:۲۸
عباس جعفری (فراهانی)


رئیس جامعة المصطفی(ص) العالمیة در مراسم سالگرد ارتحال آیت الله «محمدمهدی آصفی(ره)» نماینده مقام معظم رهبری در عراق، از اساتید بارز دروس عالی حوزه های نجف و قم و عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت(ع) که در جامعة الزهرا (س) برگزار شد، بیان داشت: آیت الله اصفی(ره) نمادی از حوزه ای بود که رهبری امروز آن را ندا می دهد و دعوت می کند.

آیت الله علی رضا اعرافی با اشاره به شخصیت آیت الله آصفی اظهار داشت: ایشان در مقدمه ی شرح لعمه مطالب بسیار زیبایی نوشته اند و نگاه ویژه ایشان به تاریخ حوزه های علمیه است که به زودی توسط جامعه المصطفی منتشر می شود.

وی افزود: ایشان از میانسالی تا هم اکنون نگاهی تازه به حوزه داشت و هم چنان الگویی که در ذهن داشت را دنبال می کرد.

امام جمعه قم خاطر نشان کرد: ایشان با نگاه تحلیلی به حوزه، بازسازی نظام حوزه و توجه به ریشه های سنتی را همیشه مدنظر داشتند و رهبری این کار را پذیرفتند و اقداماتی در این زمینه انجام شد.

اعرافی با بیان اینکه حوزه انقلابی با وجود شخصیتی مانند آیت الله آصفی تجلی پیدا می کند تصریح کرد: حوزه با دیدگاه آیت الله اصفی و با شیوه ای که امام و رهبری به آن دعوت می کنند، حوزه انقلابی خارج از حرکت های سطحی و شعاری است.

وی در ادامه به شاخص های حوزه انقلابی اشاره کرد و گفت: تمدنی بودن و افزایش دامنه تفکر و اجتهاد از ویژگی های حوزه انقلابی است و همچنین در نوع عمل و اقدام درصدد این است که نظام حاکم بر بشر را تغییر دهد.

رئیس جامعه المصطفی با بیان اینکه امام خمینی(ره) به دنبال چنین حوزه ی انقلابی بود اظهار داشت: شک نکنید که بشر امروز در مسیری قرار گرفته که با همه ی دست اوردهای خود در پی دست یابی به عالم قدس نیست.

اعرافی خاطر نشان کرد: هیچ کس قبل از انقلاب اسلامی باور نمی کرد که ما در این نظام یکپارچه ی جهان که از لیبرالیسم و مارکسیسم قرار گرفته بود ، افکاری از دل سنت عمیق حوزه برخاسته با نگاهی تمدنی برای تغییر در فکر و معرفت بشر برای دست یابی به سود واقعی بشری، برخیزد.

وی افزود: آیت الله آصفی روحانیت را تمدنی می دیدند و در عمل هم پای تغییر این معادلات ایستاده بودند و خواسته های خود را قربانی این مسئله می کردند.

امام جمعه قم با اشاره به ویژگی دوم حوزه انقلابی در نظر آیت الله آصفی گفت: از نظر ایشان نهضت سازی و موج آفرینی در جهان ویژگی مهم حوزه انقلابی است و معتقد بودند ما همواره جوشش نهضت ها را در شکل های مختلف شاهد هستیم.

آیت الله اعرافی تصریح کرد: سومین ویژگی حوزه انقلابی در اندیشه ایشان این بود که حوزه ها را جای وحدت و همگرایی می دانستند و در تقید به مبادی مذهب بسیار کوشا بودند.

وی در ادامه گفت: ایشان زمانی که در مکه بودند یا در حال عبادت بودند و یا از کاروانی به کاروان دیگر برای تبلیغ می رفتند و لحظه ای را به غفلت و بطالت نمی گذراندند.

رئیس جامعه المصطفی با اشاره به تلاش آیت الله آصفی در مسئله وحدت گفتند: ما در اصول مذهب و ارائه ی اندیشه ی اهل بیت(ع) ذره ای کوتاه نمی آییم و تقیه پیشه نمی کنیم ولی در عین حال به همگرایی معتقدیم.

اعرافی تاکید کرد: حوزه انقلابی  حوزه ای است که دانش اموخته ی آن هیچ احساس جدایی از متن مردم نمی کند و حوزه ای که می خواهد مذهبی باشد باید ببیند راه شهید صدر را چقدر طی کرده است.

وی افزود: حوزه های علمیه همیشه در مسیر مهاجرت بودند ولی هویت یگانه ی واحدی را طی می کردند و این امر دارای برکات فراوانی بوده است.

امام جمعه قم با بیان اینکه مرحوم آصفی از موارد تلاقی حوزه های نجف و قم بود بیان داشت: ایشان دیدگاه های مختلف این دو حوزه را منتقل می کردند و از این رو حوزه در اندیشه ی ایشان جای کار بیشتری دارد و طلاب جوان باید این مسیر را دنبال کنند.

 اعرافی اظهار داشت: آیت الله آصفی(ره) یک حوزوی انقلابی به روز با زندگی زاهدانه و مجاهدانه بود و فقه روشن ایشان در مسائل سیاسی که به بیان خودشان از دست آوردهای عاشورا است از ویژگی برجسته این فقیه بزرگوار است.

وی در پایان گفت: باید اندیشه های آیت الله آصفی بازخوانی و بازپروری شود و اینگونه دیدگاه ها را در معرض ادبیات و هنر قرار داد و جامعه المصطفی نیز در این مسیر بیت ایشان را یاری خواهد کرد.

یادآوری می شود این مجلس بزرگداشت از سوی بیت مقام معظم رهبری(ذلم ظله) با همکاری موسسات و مراکز فرهنگی و بین المللی و مرکز مدیریت حوزه های علمیه و بیت آن مرحوم برگزار شد.

گزارش تصویری جامعة الزهراء (س) /قم

http://fa.abna24.com/service/pictorial/archive/2016/05/27/703833/story.html

*********************************************************

گزارش تصویری مراسم مسجد رفعت /قم



فایل کتاب فقیه مجاهد

                                                                                                            FAGHIH MOJTAHED93.8.5.pdf 1.19 MB
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۸ خرداد ۹۵ ، ۱۲:۱۹
عباس جعفری (فراهانی)

نگاهی به خیانت های آل سعود

خیانت های آل سعود

«آل سعود» دوره سوم حکومتشان را با تکیه بر استعمار آغاز کردند و با کمک انگلستان از طریق کشور کویت، که در آنجا در تبعید به سر می بردند، وارد شبه جزیره عربستان شدند. همچنین، پیمانی میان انگلستان و عبدالعزیز به امضا رسید که بر اساس آن انگلستان استقلال کامل و مطلق حکومت عبدالعزیز را به رسمیت می شناخت. در ادامه با ضعف روزافزون انگلیس، آمریکا وارد عرصه بازی با عربستان شد. در سال های بحران اقتصادی جهان (۱۹۲۹-۱۹۳۳م.) وضع اقتصادی عربستان به سبب کاهش حاجیان و خشک سالی سال های ۱۳۵۰-۱۳۵۱ ه.ق./ ۱۹۳۱-۱۹۳۲م. سخت ناهنجار شد. بدهی های دولت در ۱۳۵۱ ه.ق./ ۱۹۳۲م. به ۲۱۹ هزار لیره استرلینگ رسید و اروپاییان درخواست وام از سوی ابن سعود را رد کردند. در چنین وضعیتی شرکت نفتی «استاندارد اویل» کالیفرنیا، گفت وگوهای خود را با ابن سعود درباره گرفتن امتیاز نفت در بخش خاوری کشور، در برابر پرداخت وام، آغاز کرد. شرکت یادشده در ۱۳۵۱ ه.ق./ ۱۹۳۲م. شرکتی فرعی به نام «شرکت نفت استاندارد عرب ـ کالیفرنیا» بنیان نهاد. این شرکت به جز امتیاز استخراج نفت، امتیاز بیرون آوردن دیگر کان های گران بهای عربستان سعودی را به دست آورد.

با آغاز جنگ جهانی دوم، ابن سعود اعلام بی طرفی کرد، ولی ورود آمریکا به جنگ و نیاز شدید متفقین به نفت باعث شد ابن سعود خواه ناخواه به اردوی متفقین گرایش یابد. دولت عبدالعزیز، که در اثر بروز جنگ و پایین بودن میزان استخراج نفت و کاهش تعداد حاجیان سخت تنگ دست شده بود، از آمریکا و انگلستان تقاضای وام کرد و یادآور شد که در صورت توجه نکردن به درخواست او از استخراج نفت جلوگیری خواهد کرد. سرانجام بر پایه قانون «وام و اجاره» آمریکا، دولت سعودی در خلال جنگ ۹۹ میلیون دلار از این کشور وام گرفت.

در جمادی الاول ۱۳۶۲ ه.ق./ مه ۱۹۴۳م. آمریکا با عربستان سعودی روابط سیاسی برقرار کرد و در همین سال نام «شرکت نفا استاندارد عرب ـ کالیفرنیا» به «شرکت نفت عرب ـ آمریکا» (آرامکو) تبدیل شد و آمریکا برای هدایت عملیات جنگی در این سوی جهان، پایگاهی هوایی در ظهران عربستان تأسیس کرد، ولی این مطلب برای افشانشدن نقض بی طرفی بن سعود کاملاً پنهان ماند.

با نزدیکی روزافزون عبدالعزیز به متفقین، به ویژه دیدار او با روزولت در ناو جنگی آمریکا، موسوم به کوئینسی در ۱۳۶۴ه.ق./ ۱۹۴۵م. که موجب سپردن بنادر سعودی در خلیج فارس به ناوهای انگلیسی و آمریکایی شد، چندی بعد روابط فیمابین رو به گرمی نهاد و در ۱۳۶۷ ه.ق./ ۱۹۴۸م. ناوگان آمریکا وارد خلیج فارس شد و برای نخستین بار مقامات نظامی آمریکا از عربستان دیدار کردند و این آغازی رسمی بود بر شروع سرسپردگی های عربستان به آمریکا. برخی خوش خدمتی های آل سعود و مفتیان وهابی عبارت است از:

تشکیل کنفرانس اسلامی

در دهه 1340 ه‍.ش.، که نهضت پان عربیسم عبدالناصر گسترش یافت، وضعیت جدید منطقه و قدرت گرفتنِ ناسیونالیسم عربی مهم ترین تهدید برای آل سعود و آمریکا بود. جمال عبدالناصر کنفرانس اسلامی را زاییده طرح های آمریکایی می دانست و آن را چهره دیگر پیمان بغداد می شمرد. وی در این باره چنین گفت: «در 1336، ابن سعود پس از مسافرتش به آمریکا از قاهره دیدن کرد. به محض ورود، ابن سعود ما را از مذاکرات خود با آیزنهاور مطلع کرد و گفت آیزنهار از او خواسته است برای انعقاد کنفرانس اسلامی اقدام کند. ابن سعود خواست که ما نیز همراه او در این پیمان شرکت کنیم. در حال حاضر، ما از دوران پیمان بغداد به دوران اتحاد اسلامی می رسیم».

سرسپردگی محض به غرب

در دوره فهد، آمریکا از اسلام به عنوان تاکتیکی برای ستیز با کمونیسم و ناسیونالیسم عربی و در نهایت، محدودکردنِ نفوذ شوروی بهره می جست. هم زمان با کودتای کمونیستی و اشغال افغانستان به دست ارتش شوروی و وقوع انقلاب اسلامی ایران، منافع آمریکا در منطقه به شدت در خطر بود. به همین دلیل، رسانه های غربی در آسیای مرکزی و بیشتر کشورهای منطقه، با اختصاص بسیاری از برنامه های خود به ترویج اسلام، تلاش بسیاری برای تحریک اشتیاق مذهبی و در نتیجه، مقاومت در برابر کمونیسم انجام دادند. بنا بر برآورد آماری، 90 درصد برنامه های رادیو آزادی، رادیو اروپای آزاد و صدای آمریکا به برنامه های اسلامی اختصاص داشت. هم سوییِ عربستان با سیاست های آمریکا در منطقه باعث شد عربستان از طریق تأسیس رابطة العالم الاسلامی امتیازهایی برای حضور در کشورهای غربی به دست آورد: ساخت مساجد و آکادمی هایِ علوم اسلامی و عربی در بهترین مناطق شهرهای اروپا و آمریکا، و تأسیس کرسی های اسلام شناسی در معتبرترین دانشگاه های جهان، مانند دانشگاه هاروارد و کالیفرنیا و لندن و مسکو به عنوان قرائت اصیل از اسلام، از جمله آنها است.

استعانت از آمریکای کافر

وقتی عراق در سال ۱۹۹۱م. (۱۳۷۰ ه.ش.) کویت را اشغال کرد، ایالات متحده با درخواست مثبت عربستان در صدد برآمد این امیرنشین کوچک را آزاد کند. این موضوع در بین علمای عرب سر و صدای بسیاری ایجاد کرد که کشوری کافر می خواهد از خاک کشوری مسلمان علیه کشور مسلمان دیگری استفاده کند. بن باز در ضمن فتوایی به کمک دولت سعودی آمد و گفت استعانت از کفار و یاری رساندن به آنها برای دفع ظالم و کمک به دین و دولت جایز است. بدین ترتیب کشوری که پادشاهانش خود را خادم الحرمین؟! می نامند، این گونه برخلاف آموزه های اسلامی- قرآنی به دامان آمریکای کافر رفت و خائن الحرمین شد.

http://alwahabiyah.com/fa/Article/View/128681

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۷ ارديبهشت ۹۵ ، ۱۱:۳۰
عباس جعفری (فراهانی)


به قلم حجت الاسلام دکتر علی زاده موسوی

اشاره

از شباهت های وهابیان با خوارج می توان به مساله تکفیر اشاره کرد. هر دو گروه در طول تاریخ اسلام خون و مال مسلمانان را به بهانه های واهی مباح اعلام کرده و می کنند اما وهابیان در تکفیر مسلمانان، گوی سبقت را از خوارج ربوده اند؛ چرا که خوارج افراد مرتکب کبیره را تکفیر می کردند، اما وهابیان مسلمانانی را که به مناسک شرعی خود عمل می کنند، مانند زیارت، توسل به اولیای الهی و برگزاری مراسم اسلامی – که مورد تأکید شریعت هستند – کافر و مهدور الدم و المال معرفی می کنند. در این نوشتار دیدگاه وهابیان در مورد اهل سنت و شیعه و شباهت آنها با خوارج توضیح داده خواهد شد.

یک بام و دو هوای وهابیت

مقدمه

هر چند بیش از سه قرن از آغاز فتنه ی وهابیت می گذرد و در طول این مدت، وهابیت با افت و خیز های فراوانی روبه رو بوده است، اما هرگز گذر زمان و تحولات داخلی و خارجی، از رویکرد افراطی این اندیشه نکاسته است. البته برخی از جریان های داخلی وهابیت، در واکنش به واقعیت های جهان اسلام و جامعه خود، به اعتدال رو ی آورده اند؛ اما این گروه ها، نه تنها نتوانستند بر فضای غالب وهابیت تأثیر بسزایی داشته باشند، بلکه خود در جامعه ی وهابی مطرود شده اند. [1]

از سوی دیگر، در قرن اخیر، جهان اسلام شرایط جدیدی را تجربه می کند. وجود دشمنان مشترک بزرگی همانند آمریکا و اسرائیل و گسترش موج اسلام ستیزی (ص 336) و اسلام هراسی در غرب، و در مقابل، رشد بیداری اسلامی [2]، زمینه های هم گرایی و تقریب را میان ملل مسلمان فراهم کرده است. هم چنین عمل کرد بد گروه های تکفیری، همانند القاعده، سپاه صحابه، لشگر جهنگوی و حزب التحریر، موجب افول اندیشه های تکفیری در جهان اسلام شده و به سلف هراسی انجامیده است. [3] در این میان، مسلمانان خسته از گرایش های تند تکفیری و ارهابی، امروز به دنبال یافتن مسیری برای وحدت و هم دلی هستند تا بتوانند در برابر دشمنان قدرتمند و متحد خود، پیروز شوند.

اما در حالی که امروز جهان اسلام، بیش از هر زمان دیگری به وحدت و یک پارچگی نیاز دارد، وهابیت تکفیری هم چنان بر طبل تکفیر می کوبد و همچون اسلاف خود، به جای مبارزه با دشمنان قسمت خورده اسلام، بذر تکفیر را در جهان اسلام می پراکند و قوای مسلمین را تحلیل می برد.

آن چه شرایط امروز وهابیت را با گذشته متفاوت کرده است، روش و استراتژی به کار گرفته شده توسط وهابیان است و آن این که اگر آنان در گذشته رسماً به جنگ مسلمانان می رفتند، امروز به سبب ضعف و افول اندیشه ی تکفیری، دشمنان خود را اولویت بندی کرده اند؛ به این معنی که در ظاهر، گاه از تکفیر برخی از گروه های اهل سنت دست می کشند و آنان را برای تکفیر برخی دیگر از فرقه های اسلامی تهییج (ص 337) می کنند؛ اما در اصل، از این فرقه ها استفاده ی ابزاری می کنند و گفته ها و اندیشه های بزرگان معاصر وهابیت، هم چنان تضاد این مکتب با عامه ی مسلمانان را فریاد می زند. [4]

2وهابیت و اهل سنت و اجماع

از دیرباز، واژه ی «اهل سنت و جماعت» به تمامی پیروان مذاهب چهار گانه ی فقهی، اطلاق می شده است که آن ها نیز با توجه به دیدگاه های خود در حوزه ی عقاید، پیرو مکاتب کلامی اشعری یا ماتریدی هستند؛ [5] اما وهابیان معاصر تلاش پی گیری را برای ارائه ی تعریفی جدید از مفهوم «اهل سنت و جماعت» آغاز کرده اند. چنین دیدگاهی، هر چند در اندیشه ی ابن تیمیه ریشه دارد، اما در چند دهه ی گذشته، شتاب بیش تری به خود گرفته است. طبق تعریف وهابیان، واژه ی اهل سنت و جماعتف تنها بر آن ها صدق می کند. صالح بن فوزان – عالم وهابی – در پاسخ به این پرسش که چرا بسیاری از فتاوای ابن تیمیه بر خلاف فتاوای اهل سنت و جماعت است، می گوید:

« و این دروغ هایی است که بر شیخ الاسلام ابن تیمیه نسبت داده اند. او کلامی بر خلاف تمامی ائمه، اعم از ائمه ی اربعه و ائمه ی سلفی که پیش از آن ها بوده اند، نگفته است ....؛ مگر این که مراد سئوال کننده از «اهل سنت و جماعت»، گروه اشاعره و ماتریدیه باشند. این اصطلاح غلطی است؛ زیرا مراد از اهل سنت و جماعت، کسانی اند که بر شیوه ی پیامبر گرامی اسلام (صلی اله علیه و آله ) و صحابه عمل می کنند و آن ها فرقه ی ناجیه اند ...؛ اما اشاعره و ماتریدیه با صحابه و تابعین و ائمه ی اربعه، در بسیای از مسائل اعتقادی و اصول دین مخالفت کردند. بنابراین شایسته ی این نیستند که به آن ها لقب اهل سنت و (ص 338) جماعت داده شود و با این گروه، نه تنها شیخ الاسلام ابن تیمیه، بلکه تمامی ائمه و علمایی که بر روش سلف بوده اند، مخالفت کرده اند ». [6] به سادگی می توان دریافت که لازمه ی گفته ی فوزان، تخصیص اکثر است؛ به این معنی که بیش تر اهل سنت در حوزه ی عقاید، یا پیرو مکتب اشعری اند و یا پیرو مکتب ماتریدی؛ اما فوزان رسماً آن ها را خارج از قلمرو اهل سنت و جماعت می شمارد. عثیمین نیز چنین ادعایی را درباره ی اهل سنت تکرار می کند: «ممکن نیست که – عموم مسلمانان – ار اهل سنت و جماعت بنامیم؛ زیرا اضافه اقتضای نسبت می کند. اهل سنت منتسب به سنت هستند؛ چون به آن چنگ زده اند؛ در حالی که این ها به سبب انحرافات و تحریفاتی که صورت گرفته است، از سنت دور شده اند. هم چنین جماعت، در اصل به معنی اجتماع است؛ در حالی که این ها در نظریات خود، اجماع ندارند؛ در کتاب هایشان تناقض، آشفتگی و تداخل وجود دارد و برخی، برخی دیگر را گمراه نامیده اند و گاهی سخنان ضد و نقیضی می گویند». [7]

البته این اشکال در وهله ی اول به خود وهابیان و سلفی ها وارد است؛ زیرا وهابیان تمام مسلمانان را به انحراف متهم می کنند و تنها قرائت افراطی خود را از دین قبول دارند.

وی هم چنین به طلاب نصیحت می کند که از کتاب های صحیح و سالم که بر مذهب سلف صالح و اهل سنت و جماعت نگاشته شده است و با کتاب و سنت مطابقت دارد، استفاده کنند و از کتاب های مخالف با روش سلف، مانند کتاب های اشاعره، معتزله، جهمیه و دیگر فرق ضاله پرهیز نمایند [8]. (ص 339) عثیمین حتی شخصیت هایی مانند نوری – شارح صحیح مسلم – و ابن حجر را نیز از دایره ی اهل سنت بیرون می کند و می گوید: «اعتقاد آنان در بحث اسماء و صفات، آنان را از دایره ی اهل سنت و جماعت خارج کرده است». [9]

از سوی دیگر، وهابیت بر اساس مبنای خود در تقلید، و در راستای دعوت به «اسلام بلامذهب» - که خود مذهب جدیدی است – رسماً به جنگ مذاهب مختلف اهل سنت می رود: «مقلد، مطیع خدا و پیامبر نیست؛ بلکه پیرو ائمه و بزرگانی است که از آن ها تقلید می کند و به آن ها علاقه ی بیش تری از خدا و پیامبر دارد؛ زیرا اطاعت خدا و پی روی از پیامبر را ترک کرده است و اطاعت غیر آن ها را بر اساس دلیل غیر مسلم و آشکار برگزیده است». [10]

قنوجی در بخشی که با عنوان «تقلید المذاهب من الشرک» آغاز می شود، می گوید: «دقت کن در مقلدان مذاهب که چه گونه از اموات، علما و اولیاء پی روی می کنند و می گویند که فهم کتاب و سنت، اختصاص به آن ها دارد»؛ [11اما وی فراموش کرده است که اساس مکتب سلفی گی و وهابیت، خود بر مبنای تقلید، آن هم تقلید بدون فکر و اندیشه از سه قرن نخستین، بنا نهاده شده است [12] و خودشان به ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب، چون پیامبری نو خاسته می نگرند؛ ثانیاً تقلید مذاهب، در طول پی روی از کتاب خداو سنت پیامبر قرار دارد، نه در عرض آن. (ص 340 ) هم چنین مدرس متوفی مسجد الحرام، پیدایش مذاهب را بدعت در دین می شمارد که پس از سه قرن اولیه ی اسلام به وجود آمده است و تمامی تفرقه ی مسلمانان، ریشه در مذاهب دارد. [13] وی سپس درباره ی فلسفه ی شکل گیری فرق اهل سنت می گوید: «شکی نیست که مذاهب از بدعت در دین ناشی می شود؛ و مذاهب را سلاطین و امرا برای اجرای سیاست ها و هواهای نفسانی و یا حفظ جایگاه خود به وجود آورده اند. .. و این امر بای هر مطالعه کننده ی تاریخی روشن است». [14

ادامه در لینک اصلی

http://alwahabiyah.com/fa/Article/View/1233/%D9%88%D9%87%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%DA%A9%D9%81%DB%8C%D8%B1%DB%8C-(%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1)

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ ارديبهشت ۹۵ ، ۲۳:۱۱
عباس جعفری (فراهانی)

اخبار رسیده از زبان پیامبر (ص) دربارۀ شیعیان علی (ع) که در اصل شیعۀ خود پیامبر (ص) بودند، نقاب از چهرۀ حقیقت برمی دارد و نشان می دهد شماری از مهاجران، گرد علی (ع) حلقه زدند که حتی در همان دوران رسالت نیز به شیعیان علی (ع) ، معروف بودند. رسول خدا (ص) نیز بارها آنان را از رستگاران خواند. اگر کسی دراین باره گرفتار شک و تردید باشد، شماری از نصوص وارده دراین باره را نقل می کنیم:


١. ابن مردویه به نقل از عایشه می نویسد: گفتم ای رسول خدا (ص) ! گرامی ترین آفریدگان نزد خدا چه کسانی هستند؟ فرمود: ای عایشه! مگر این آیه را نخوانده ای که می فرماید: «کسانی که ایمان آورده و عمل صالح کرده اند، اینان بهترین آفریدگانند». (۱)(۲)

٢. ابن عساکر از جابر بن عبدالله نقل می کند: ما نزد پیامبر (ص) بودیم که علی (ع) از راه رسید. آن گاه پیامبر (ص) فرمود: «به آن که جانم به دست اوست، سوگند، او و شیعیانش در روز رستخیز رستگارانند» . و این آیه نازل گردید: «کسانی که ایمان آورده و عمل صالح کردند، اینان بهترین مردم هستند» . از آن پس، هرگاه یاران پیامبر (ص) ، علی (ع) را می دیدند، می گفتند: «بهترین مردم آمد» .(۳)

٣. ابن عدی و ابن عساکر نیز از ابوسعید – به طور مرفوع- چنین نقل کردند: «علی بهترین مردم است» .(۴)
۴. ابن عدی از ابن عباس نقل می کند: هنگامی که آیۀ «کسانی که ایمان آورده و عمل صالح کرده اند، اینان بهترین مردم هستند» فرود آمد، رسول خدا (ص) به علی فرمود: «بهترین مردم، تو و شیعیان تو هستید و در روز رستخیز هم شما خشنودید و هم خداوند از شما خشنود است» .(۵)
۵. ابن مردویه از علی (ع) نقل کرده است: رسول خدا (ص) به من فرمود: «آیا قول خدای را نشنیده ای که می گوید: «کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده اند بهترین مردم هستند» . اینان تو و شیعیان تو هستید و وعده گاه من و شما بر سر حوض است. وقتی که امت ها برای پس دادن حساب بیایند، شما رو سفیدید» (۶)
۶. ابن حجر در کتاب «صواعق» به نقل از ام سلمه می نویسد: شبی نوبت من بود و رسول خدا (ص) نزد من حضور داشت. آن گاه فاطمه و پس از او علی (ع) به خانۀ من آمدند. رسول خدا (ص) فرمود: «ای علی! تو و یارانت در بهشتید. تو و شیعیانت در بهشتید» . (۷)
٧. ابن اثیر نیز در کتاب «نهایه» چنین نوشته است: رسول خدا (ص) به علی فرمود: «ای علی! تو و شیعیانت در حالی به حضور پروردگار می رسید که شما از خداوند و خداوند از شما خشنود است و دشمنان تو در حالی حاضر می شوند که خشمناکند و در زنجیر» . آن گاه دست بر گردنش افکند تا چگونگی در زنجیر بودن گردن را نشان بدهد.
٨. زمخشری در کتاب «ربیع» آورده است: رسول خدا (ص) فرمود: «ای علی! چون روز رستخیز فرا رسد، من دامن خدای تعالی را می گیرم و تو دامن مرا می گیری و فرزندانت دامن تو را می گیرند و شیعیان فرزندانت دامن آنان را می گیرند و پس می بینی به رفتن ما به کجا فرمان داده می شود» .(۸)

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۱ ارديبهشت ۹۵ ، ۱۳:۰۵
عباس جعفری (فراهانی)

بیست و هفتمین شماره هفته‌نامه خبری-تبیینی خط حزب‌الله با گزارشی از توصیه‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی به جامعه مومن و انقلابی برای بهره‌مندی مناسب از برکات سه ماه رجب، شعبان و رمضان با عنوان «فصل پنجم سال» منتشر شد.
سرمقاله این هفته خط حزب‌الله نیز به موضوع بسیار پراهمیت صراحت و تأکید این روزهای رهبر انقلاب بر تبیین اصول انقلاب و امام(ره) پرداخته و راز روشنگری‌های این روزهای ایشان را با عنوان «موشک نفوذ و راز روشنگری» تبیین کرده است.
عکس ویژه این شماره نیز به تصویری کمتر دیده شده از همراهی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و شهید سپهبد صیاد شیرازی در جبهه‌های جنگ اختصاص پیدا کرده است.
در صفحه سه نشریه نیز مطالبه رهبر انقلاب از مردم و دولت در زمینه اقتصاد مقاومتی و هم چنین توسعه مجموعه‌های خودجوش فرهنگی در ستون «حزب‌الله این است» آمده است.
نسخه‌ی PDF نشریه در سه نسخه‌ی تابلوی اعلانات، A4 جهت مطالعه و A3 برای چاپ و تکثیر بر روی پایگاه http://farsi.khamenei.ir
 قرار گرفته است و عموم امت حزب‌الله می‌توانند آن را چاپ و در محافل انقلابی، نمازهای جمعه، هیئت‌های مذهبی و پایگاه‌های بسیج توزیع کنند.

برای دسترسی به آرشیو نشریه هم می‌توانید به اینجا مراجعه کنید.
 دریافت نسخه تابلو اعلانات | دریافت "خط حزب‌الله" نسخه‌ی مطالعه (A۴) |  دریافت نسخه‌ی چاپ (A۳)

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۲ فروردين ۹۵ ، ۰۸:۵۳
عباس جعفری (فراهانی)

به مناسبت سالگرد شهادت آغازگر انقلاب اسلامی در عراق 

علامه شهید آیت الله العظمی سید محمدباقر الصدر(ره) ، یکی از بزرگترین اندیشمندان مسلمان است که مطالعات و تحقیقات او از مهمترین عواملی بود که ذهنیت‌ اندیشمندان جامعه اسلامی را در برابر یورش‌های فرهنگی غرب استواری بخشید. آیت الله العظمی سید محمدباقر الصدر(ره) در تاریخ 25 ذی القعده 1353 در شهر مقدس کاظمین دیده به جهان گشود.[1] و دومین فرزند خانواده بود.

شهید صدر

علامه شهید، فقیهی جامع الشرایط، فیلسوفی اجتماعی، مفسری بزرگ، متفکری آگاه به فرهنگ و علوم زمانش‏، نویسنده ای توانمند و پرکار و سیاستمداری هوشمند و شجاع و دردمند بود.

اجدادش همه از عالمان دین بودند: پدرش سید حیدر در جوانی درگذشت، پدربزرگش آیت الله العظمی سید اسماعیل صدر که یکی از مراجع بزرگ تقلید شیعه در نیمه اول قرن چهارده اسلامی بود، در سال 1338 ق. وفات کرد. دیگر اجدادش که شاخه‌هایی سرسبز و پربار از شجره پربرکت «خاندان صدر» و از تبار غیرتمند و پاک امام کاظم علیه السلام بوده‌اند در سرزمین ایران، لبنان و عراق از پاسداران فرهنگ و اندیشه و دانش و دین بشمار می‌رفته اند.برادر بزرگ و معلمش سید اسماعیل نیز از علماء و مجتهدان پرتلاش و جوان نجف بود که در سال 1388 ق. در چهل و هشت سالگی درگذشت.

خواهرش شهیده «آمنه بنت الهدی الصدر» یکی از زنان دانشمند، شاعر، نویسنده و معلم فقه و اخلاق بود که در مسیر جهاد و مبارزه، با برادرش سید محمدباقر همگام شد و سرانجام سرنوشت هر دو به شهادت و سعادت ابدی ختم گشت.[2] 

سید محمدباقر، از پنج سالگی به مدرسه رفت و تا یازده سالگی دوره ابتدایی را به اتمام رساند. در این دوران، نبوغ شگفت انگیز و استعداد سرشار خدادادی در او درخشید و تعجب آموزگاران و همکلاس های خود را برانگیخت، به طوری که اولیای مدرسه تصمیم گرفتند او را به مدرسه کودکان تیزهوش و نابغه بگذارند تا با هزینه دولت درس بخواند و پس از طی مراحل لازم و قانونی، به دانشگاه‌های اروپا یا آمریکا اعزام کنند و در رشته های علوم جدید تحصیل کند و به کشور خود بازگردد.او به تحصیل علوم دینی و پرداختن به رشته کار پدرانش گرایش داشت و از طرفی مادر و برادر بزرگش رضایت ندادند که او به پول دولت وابسته به غرب و دست اندرکاران خود باخته آموزش و پرورش آن روز عراق، درس بخواند، بالاخره با راهنمایی دو دایی فقیه و دانشمندش آیت الله «شیخ محمدرضا آل یاسین» و آیت الله «شیخ مرتضی آل یاسین» به فراگیری دروس حوزوی و علوم دینی پرداخت.[3]

ادامه در لینک اصلی

http://hawzahnews.com/detail/News/375886

http://hawzahnews.com/detail/Video/375832

http://hawzahnews.com/detail/Video/375914

http://ar.ou.miu.ac.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=23&pageid=27636&newsview=72201


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۹ فروردين ۹۵ ، ۱۴:۴۷
عباس جعفری (فراهانی)

برای رسیدن به آرامش تنها آرزو کافی نیست، بلکه باید قدم پیش نهاد و کاری کرد. آن چه در پی می آید برخی تکنیک های روانشناختی است که ضمن کمک به رفع تشویش و نگرانی، آرامش، نشاط و شادی را در زندگی ما رونق می بخشد.

آرامش 10 راز مهم برای آرامش و شادی در زندگی

راز اول: با خدا ارتباط برقرار کنید
حداقل نیاز انسان به روح خدایی، مانند احتیاج نوزاد است به مادر. به همان میزان که جسم برای ادامه حیات به هوا و غذا نیازمند است، روح و باطن نیز به هدایت الهی و روح ربانی محتاج است. آرامش جان، زمینی حاصلخیز است که دانه های "خواست و نیاز” در آن به خوبی می روید، نیازهای به حق خود را در یاد خداوند که آرامش جان و قلب است، بکارید تا به خوبی تحقق یابند. خداوند همراه کسی است که او همراه خداوند باشد. با توجه به خداوند و خواندن نام های او، همراهی و پشتیبانی خدا را به سوی خود جلب کنید. انسان همان است که به آن توجه می کند، پس به خداوند توجه کنید تا الهی شوید! به خدا توکل کنید. هرچه ارتباط شما با خدا، "آن نیروی عظیم و خرد لایتناهی” بیشتر و بیشتر شود، آرامش و نشاط بیشتری را در خود تجربه می کنید و هر چه ارتباط شما با خدا محدودتر شود، ترس و اضطراب بیشتری بر شما چیره می شود. خداوند فرموده است: "اگر مرا یاری کنید، شما را یاری می کنم و قدم هایتان را استوار می گردانم.” یار خدا بودن یعنی بر اساس قوانین الهی رفتار کردن، گناه نکردن، کمک به دیگران، نرنجاندن دیگران، احترام به والدین و غیره. "یار خدا بودن” در واقع همان "یاری کردن به خود” است.

راز دوم: مثبت فکر کنید
هر فکر، صورتی از انرژی است که در جهت نیکی یا بدی خود تولید می کنیم. با اندیشیدن به افکار بهشتی با نیروی بهشتی مرتبط می شویم، شادی را احساس می کنیم و آفتاب سرور را هر جا که رویم، می تابانیم. یاد بگیرید که احساس هایتان را از طریق افکار مثبت مهار کنید. به دقت افکارتان را زیر نظر بگیرید و هنگامی که یک فکر منفی هجوم می آورد، خودتان را وارسی و به جای آن یک فکر مثبت جایگزین کنید. ذهن مثبت، اوضاع مثبت را به خود جلب می کند. به خاطر داشته باشید که عالم، به نیات ما پاسخ می دهد. افکار و عقاید ما به صورت انرژی از وجودمان ساطع می شود و به جهان بیرون راه می یابد و محیط سعی می کند آنچه را که می خواهیم، به ما هدیه کند. راز توفیق آن است که میزان انرژی خود را در جهت مثبت و صعودی افزایش دهیم و برای خود و دیگران همیشه بهترین ها را بخواهیم. چرا که حتی اگر در مورد دیگران نیت بد و منفی داشته باشیم، آثار مخرب آن گریبانگیر خودمان می شود. چه زیباست که بهترین نیات و آرزوها و افکار را برای خود و دیگران داشته باشیم تا به اوج آرامش و شادی برسیم.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ فروردين ۹۵ ، ۱۰:۳۷
عباس جعفری (فراهانی)


به گزارش خبرگزاری «حوزه»، بر اساس این گزارش، ارائه آثار جامع آیت الله شیخ محسن اراکی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، مشتمل بر ۱۸ عنوان کتاب در ۲۰ جلد، به زبان فارسی و عربی است.

نرم افزار جام  محصولی از آثار آیت الله محسن اراکی

این آثار شامل مباحث: «اصول فقه، فقه (خمس، رؤیت ماه، صلات، قضا و معادن)»، «امامت»، «تاریخ (امام شناسی)»، «اقتصاد»، «بیداری اسلامی»، «جامعه شناسی»، «حکومت اسلامی»، «عرفان»، «فلسفه و فلسفه غرب»، ارائه دروس صوتی وی در موضوعات: تفسیر قرآن کریم (۳۴ جلسه)، اخلاق اسلامی (۴۵ جلسه)، اصول فقه (۴۱۶ جلسه)، فقه اسلامی (۱۹۸ جلسه)، فرهنگ (۳۷ جلسه)، اجتماع (۲۴ جلسه)، اقتصاد (۳۳۱ جلسه)، سیاست (۳۰۱ جلسه)، علم رجال (۱۵ جلسه)، خطبه‌های نماز جمعه لندن (۴۲ خطبه)، ارائه چند قطعه فیلم این استاد حوزه در موضوعات: دینی، فرهنگی، سیاسی و تقریب مذاهب اسلامی، متن قرآن کریم به همراه ترجمه، جستجو به روش‌های گوناگون در الفاظ و عبارات متن و فهرست کتاب های برنامه و آیات قرآن کریم، ارتباط واژگان متون برنامه با چند دوره لغت‌ نامه، با امکان دسترسی به ریشه و مشتق کلمات، دسترسی آسان کاربران و پژوهشگران به آیات موجود در متون برنامه به همراه مطالب مربوط به آن ها و قابلیت‌ های پژوهشی به همراه امکانات: یادداشت‌ برداری، ذخیره‌ سازی، ویرایش و چاپ متن از جمله محتویات و امکانات نرم افزار جام می باشد.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۷ فروردين ۹۵ ، ۱۰:۲۶
عباس جعفری (فراهانی)