حضرت زینب(س) و دفاع از فرهنگ عاشورا

اشاره

بحث و بررسی در زندگانی الگوهای کامل و شایسته ـ به ویژه بانوان پاک دامنِ آسمانی که از خاندان اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) سر برآورده اند ـ برای هر انسانِ شیفته حق و عدالت و تعالی، مفید و درس آموز هست. یکی از بانوانِ نمونه حضرت زینب(سلام الله علیها)، دختر مولی الموحّدین، حضرت امام علیّ بن ابی طالب(علیه السلام) می باشد که مطالعه و مرور مراحل مختلف زندگی آن بزرگوار از ولادت تا رحلت، برای همه مردم به ویژه بانوان و دختران مسلمان و غیر مسلمان، آموزنده و عبرت آموز می باشد.

آن حضرت، الگویی از تعالی معنوی و کمالات نفسانی در جنبه های علمی، اخلاقی، تربیتی بودند که نتیجه ی آن در علم و تقوی و معاشرت و بردباری و صبر و حماسه و محبت و عشق و دل دادگی و احساس مسئولیت بروز کرده بود.

 در این نوشتار کوتاه، مروری به برخی از مراحل زندگانی، سیره و رفتار عقیله  بنی هاشم و اسوه صبر و مقاومت خواهیم انداخت تا چه در نظر آید و چه مقبول افتد.

1. ولادت نور

حضرت زینب(سلام الله علیها) بنا به قول مشهور در پنجم جمادی الاُولی سال ششم هجری در مدینه منوّره متولد شد. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نامش را زینب(به معنای درخت خوش بوی نیکو منظره ای که از بوی خوش آن افراد شاد می شوند) گذاشت. (1)

کنیه اش امّ عبدالله، امّ کلثوم، امّ العزائم، امّ هاشم، امّ المصائب، و لقبش را عالمة، عقیلة بنی هاشم، صدّیقه کبری، نائبة الزهراء و بطلة کربلا گفته اند. (2)

2. در سوگ جدّ بزرگوار و مادر عزیزش

حضرت زینب(سلام الله علیها) پنج سال داشت که جد بزرگوارش، رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) به ملکوت اعلی پیوست. او شاهد غم و اندوه مادرش، حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) بود که در فراغ پدر ارجمندش، گریه می کرد و می ســوخت. زمانی نگذشت که مـــادر عزیزش، دردانه  عصمت و طهارت، کوثر نبوی صلی الله علیه و آله در اثر سختی ها و فشارهای روحی و جسمانی مانند هجوم به خانه  امام علیّ(علیه السلام) و شکستن حرمت اهل بیت(علیهم السلام)، غصب فدک و از دست دادن حقوقش، بی حرمتی به عصمت نبوی (صلی الله علیه و آله)، در بستر بیماری افتاد و پس از 75 روز( به روایتی) و 95 روز( به روایتی دیگر) به شهادت رسید. (3)

3. ازدواج و مسئولیت پذیری

حضرت زینب(سلام الله علیها) در سن 13 سالگی پس از خواستگاری عبدالله بن جعفر بن ابی طالب، به ازدواج او در آمد. (4) و صاحب 4 فرزند، به نام های جعفر، عون، محمّد و امّ کلثوم شد. و بعضی فرزندی به نام عباس را به او نسبت داده اند. (5) مورخان نوشته اند: محمد و عون در سن 10 و 8 سالگی در کربلا در رکاب دایی عزیزشان حضرت سیّدالشهداء(علیه السلام) به فیض شهادت رسیدند. (6)

4. فضایل و کمالات انسانی

الف) علم و دانش

از حضرت امام سجاد(علیه السلام) نقل شده که خطاب به ایشان فرمود:« أنتِ بحمدالله عالمة غیر معلّمة فَهِِمة» یعنی؛ ای عمه جان، شما دانشمندی هستی که از کسی نیاموخته ای و دانا و فهمیده ای هستی که از کسی یاد نگرفته ای!. به راستی چنین است، خانمی که از پدری همانند امام علیّ بن ابی طالب(علیه السلام) وارث علم پیامبرصلی الله علیه و آله، و مادری همانند فاطمه ی زهرا(سلام الله علیها)، کوثر پیامبر(صلی الله علیه و آله)، متولد شده باشد و در دامان آن بزرگواران رشد و نُموّ یافته، باید چنین باشد. خصوصیت و ویژگی مرتبطین با اهل بیت(علیهم السلام) چنین هستند.

حضرت زینب(سلام الله علیها) در مسجد کوفه، مجلس درس تفسیر قرآن و احکام برقرارکرده بود و گاهی مردان نیز در جلسات ایشان شرکت می کردند. گفته می شود، عبدالله بن عباس هم از آن کسان بوده است. چنان که او نقل می کند: «بانوی خردمند ما حضرت زینب بنت علیّ(علیه السلام) چنین روایت می کند». (7)

امام حسین(علیه السلام) به خواهرش دستور داد تا احکام دینی را از طرف امام سجّاد(علیه السلام) برای بستگانش تبیین کند، او از طرف حضرت زین العابدین(علیه السلام) نیابت خاصه داشت تا احکام دینی و شرعی را برای مردم بیان کند و خانه ی آن علویه ی مکرّمه، همواره محل رفت و آمد و مراجعه مردم بود.

ب) شجاعت و جهاد و مبارزه با دشمنان

آن حضرت، در حادثه روز عاشورا به عنوان یار و یاور برادرش بزرگوارش، حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) شرکت داشت و در آن مبارزه خونین، نقش تاریخی خود را با صبر و بردباری و پرستاری از زخمی ها و مجروحین و... ادامه داد و هرگز از دشمن اموی و منحرفین خوف و هراسی نداشت. طبق روایتی امام علیّ(علیه السلام) فرمود: «جهاد بر سه قسم است، با دست، با زبان و با دل». (8)

حضرت زینب(سلام الله علیها) با قدرت و تسلط بی نظیر به مبانی دینی و قرآنی و قدرت و تسلط بر مردم، چنان حکیمانه سخن می گفت که دهان مردم از تعجب باز می ماند!. چنان که در مجلس یزید با ابّهت و شکوهی ویژه سخن گفت که نه یزید امکان قطع سخن او را یافت و نه کسی از حاضران جرأت مخالفت پیدا کرد!. (9)

ج) استقامت در راه هدف مقدس

حضرت زینب(سلام الله علیها) پس از رخداد خونینِ کربلای حسینی، با شجاعت بی نظیر و استقامت همانند کوه خود، در کنار برادرزاده ارجمندش حضرت سیّد الساجدین(علیه السلام) به ادای وظیفه دینی پرداخت. که به نمونه هائی از آن اشاره می شود:

اول: در کوفه

عمر بن سعد کاروان اسراء را، به گونه ای ترتیب داده بود تا سپیده دم دوازدهم محرم الحرام به شهر کوفه برسند. کاروان خسته و غم بار از مشکلات و دشواری های روزهای قبل در حالی که سرهای مقدّس و مطهّر شهداء بر نیزه ها بود، نزد عبیدالله بن زیاد برده شدند. او با چوبی که در دست داشت به لب ها و دندان های سر مبارک حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) می زد!؟... . حضرت زینب(سلام الله علیها) که کهنه ترین جامه های خود را پوسیده بود با اُبّهت و جلالی هر چه تمام تر، قدم پیش نهاد و در گوشه ای نشست!. عبیدالله بن زیاد (لع) سؤال کرد این زن کیست؟ پاسخی نشنید تا اینکه یکی گفت: این زینب دختر علیّ(علیه السلام) و فاطمه(سلام الله علیها) است. عبیدالله گفت: سپاس خدایی را که شما را رسوا کرد و کشت!؟. حضرت زینب(سلام الله علیها) اظهار داشت: سپاس خداوندی را که نبیّ خاتم حضرت محمّد بن عبدالله(صلی الله علیه و آله) را گرامی داشت و ما را پاک و پاکیزه نمود. تو ای عبیدالله، تبه کار، رسوا و بدکاره ای؟ عبیدالله گفت: ببین خدا با خانواده ات چه کرد؟ حضرت فرمود: «ما رأیت الاّ جمیلاً...» یعنی؛ غیر از زیبایی چیزی نمی بینم. مطمئن باش که به زودی خداوند میان آنان(شهداء) و تو قضاوت خواهد کرد. مادرت به عزایت بنشنید ای پسر مرجانه!.

دوم: در مجلس یزید در شام

اسیران را به طرف قصر یزید بن معاویه(لع) حرکت دادند، درحالی که یزید(لع) اشعار ابن زِبَعری را می خواند که بوی کفر و شرک و بی دینی از آن می آمد!؟. این صحنه برای امام سجّاد(علیه السلام) و حضرت زینب(سلام الله علیها) بسیار تلخ و دشوار بود! امام سجاد(علیه السلام) خطاب به یزید فرمود: چه می گویی در حالی که جدّ ما رسول الله(صلی الله علیه و آله) هست!. در این مجلس وقتی یکی از شامیان از یزید خواست تا فاطمه بنت الحسین(علیه السلام) را به عنوان کنیز به او بدهد، حضرت زینب(سلام الله علیها) فرمود: نه تو و نه یزید چنین حق و جرأتی ندارند. وقتی جسارت یزید را مشاهده کرد فرمودند: تو امیر و مسلط هستی. از روی ظلم و ستم دشنام می دهی و تندی می کنی و زور می گویی. در این موقع یزید ساکت شد و ادامه نداد!. آری این چنین هست جرأت، هیبت و ابّهت اهل بیت(علیه السلام) که با شجاعت و منطق، دلهره در دل دشمنانان می انداختند به طوری که آنان را به عقب نشینی وادار می کردند. حضرت زینب(سلام الله علیها) در ادامه سخنانش مردم را منقلب کرد و با قرائت آیات قرآن و استدلال به تفسیر و تاویل واقعی آن ها، بنیان ظلم و ستم اُمویان را افشا و بر حقّانیت راه پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله) و خاندانش شهادت داد به طوری که مردم کم کم بیدار شدند و به عمق ظلم و ستم و فساد خاندان بنی امیه پی بردند!. (10)

سوم: در مدینه

کاروان خسته و غم ناک اهل بیت(علیهم السلام)، پس از تحمّل سختی های راهِ طولانی شام به مدینه، وارد شهر شدند. نسیم بوی آشنای شهر پیامبر(صلی الله علیه و آله) به مشام کاروانیان می رسید، اما آن ها که در هنگام خروج از مدینه با حضرت امام حسین(علیه السلام) حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام)، حضرت علی اکبر(علیه السلام) و ... بودند، اینک آن ها به ملکوت اعلی پیوسته اند و اســــراء تنها شده اند! . فقدان آن ها بر اعضای کاروان سنگینی می کرد ولی چاره ای نبود و تسلیم قضا و قدر الهی بودند. آن ها خوش حال از این که مأموریت محوله را به خوبی انجام داده اند. کاروان اسراء با حزن و اندوه و گریه و اشک مردم مدینه به زیارت قبر مطهّر پیامبر اکرمصلی الله علیه و آله رفتند و حضرت زینب(سلام الله علیها) با چشمانی گریان، خطاب به رسول خداصلی الله علیه و آله عرض کرد: « یا جدّاه، انّی ناعیة الیک وَلَدک الحسین(علیه السلام)» یعنی، ای جدّ بزرگوار و عزیزم، با حزن و اندوه خبر کشته شدن فرزندت حسین(علیه السلام) را آورده ام. گروهی برای تسلیت به خانه عبدالله بن جعفر رفتند و عبدالله گفت: «خدا را شکر که بچه هایم فدای حسین(علیه السلام) شدند و جانشان را برای او دادند». سپس حضرت زینب(سلام الله علیها) به دیدار امّ البنین[مادر حضرت عباس(علیه السلام)] رفت و او را دل داری داد. بنی هاشم با حالت عزاداری بر شهدای کربلا در بقیع اجتماع کردند و نوحه های جان گداز سر دادند و بعضی از اعضای کاروان کربلا، به نوحه سرایی و بیان حوادث، سختی ها و شجاعت و چگونگی جان فشانی شهداء و مقاومت اسراء پرداختند. خانواده پیامبر(صلی الله علیه و آله) عزا دار و سیاه پوش شدند و دیگر شادی نکردند!. حضرت زینب(سلام الله علیها) در کنار امام سجّاد(علیه السلام) چگونگی حوادث واقعه کربلا را برای مردم بازگو می کردند و اظهار می داشتند آن ها همه ی این مصائب را به خاطر خدا تحمل کردند و مانند کوه استوار، لحظه ای از خدا غافل نبودند. در نتیجه حضرت امام زین العابدین(علیه السلام) و حضرت زینب(سلام الله علیها) و سائر اسراء، پاسدار حقیقی و واقعی ثار الله(خون خدا) شدند و نگذاشتند نهضت و حماسه جان گداز و خونین کربلا فراموش شود. حادثه ای که موجب حفظ و بقای اسلام از انحرافات و کجی ها شد و بنیان و اساس حاکمان فاسق و بی دین و بنی امیه را نابود کرد. (11)

«سلامٌ علیها یوم وُلِدت و یوم تٌوفیّت و یوم تٌبعث حیّاً»

 

پی نوشت‏ ها:

1. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب(علیه السلام) 3: 357.

2. مسعودی، مروج الذهب... 3: 63؛ ابو الفرج الإصفهانی، مقاتل الطالبیین : 95؛ محمّد زاده، مرضیه؛ بانوی آفتاب: 26.

3. اربلّی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة(علیه السلام) 2: 63.

4. ابن سعد، الطبقات الکبری 6: 100.

5. همان 8: 341؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب(علیه السلام) 4: 122.

6. وقعة الطف(تحقیق: یوسفی غروی) 282: 248؛ ابو الفرج الإصفهانی، مقاتل الطالبیین: 122.

7. ابو الفرج الإصفهانی، مقاتل الطالبیین: 95؛ صدوق، کمال الدین، باب 45 ح37.

8. نهج البلاغة، حکمت 375.

9. ابومخنف، وقعة الطف(تحقیق: یوسفی غروی) 262؛ سیّد ابن طاووس، الملهوف...191.

10. سید ابن طاووس، الملهوف... : 315؛ طبرسی، الإحتجاج 2: 122.

11. مجلسی، بحار الأنوار... 45: 124؛ سید ابن طاووس، الملهوف... : 240؛ ادب الطف 1: 71.

* خوانندگان و علاقه مندان عزیز، جهت آشنائی و کسب اطلاعات بیشتر به مقاله، بررسی مستند حیات حضرت زینب(سلام الله علیها) و نقش آفرینی در نهضت حسینی(بر اساس منابع پیش از قرن هفتم هجری) به قلم سید علی رضا عالمی مراجعه نمایند.

------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: http://www.deabel.org/vdcdzs0x.yt0s96a22y.html

حماسه ی تاریخی عاشورا و آمار و ارقام(3)

9 ـ تعداد سرهای مقدّس و مطهّر شهداء (رض)

مورّخان و صاحبان مقاتل در این موضوع متّفق القول نیستند.

گروهی می گویند: تعداد سرهای مطهّر شهداء (رض) در روز عاشوراء، 72 عدد بوده است،

شیخ مفید (ره) می نویسد: « و سرّح عمر بن سعید برأس الحسین علیه السلام و رؤس الباقین من اصحابه و اهل بیته (رض) فقطّعت و کانوا اثنین وسبعین راساً». (43) یعنی؛ عمر بن سعد سر مطهّر امام حسین (ع) و بقیه شهداء را از بدن جدا کرد و جمعاً 72 تن می شدند.

ابن شهرآشوب و ابومخنف می گویند: تعداد سرهای مطهر (رض)، 70 عدد بوده است. (44)  و بالأخره، گروه سومی از صاحبان مقاتل مانند سید ابن طاووس و سبط ابن الجوزی، تعداد آن ها را 78 و92 عدد دانسته اند. (45)  

آن چه که به طور یقین، می توان اظهار داشت این است که؛ عمر بن سعد(لع)، بعد از کشتن امام حسین (ع) دستور داد، سپاه شکست خورده و ستم کار او، سرهای مقدّس تمامی شهدای اهل بیت و انصار (رضوان الله علیهم) [سر مطهّر حبیب بن مظاهر اسدی هنگام شهادتش، بریده شد] را از بدن های مطهّرشان جدا نموده و به سوی کوفه حمل کنند. به طور قطع می توان گفت که سرهای مطهّر شهداء به همراه سر مقدّس و مطهّر سیّدالشهداء (سلام الله علیه)، 73 عدد بوده است. [طبق نقل مورخین گفته می شود، سر مقدّس علیّ اصغر (عبد الله الرضیع) و حرّ بن یزید ریاحی از بدن جدا نشد].

 

10 ـ آمار اُسرا و کسانی که از اهل بیت پیامبر (ص) و انصار زنده ماندند

ابومخنف می نویسد: « ...فلمّا ادخل اخواته ونسائه وصبیانه علی عبیدالله بن زیاد، لبست زینب (س) ابنۀ فاطمۀ ارذل ثیابها... ثم نظر عبیدالله بن زیاد الی علیّ بن الحسین (ع) فقال له: ما اسمک...». (46) یعنی، هنگامی که خواهران، همسران و فرزندان امام حسین(ع) را نزد ابن زیاد بردند، حضرت زینب (س) با لباس های بسیار کهنه و خانگی خود را پوشید و به صورت ناشناس در میان حلقه کنیزان خود نشست... . ابن زیاد از امام سجّاد (ع) سوال کرد: نام تو چیست؟... .

اینک نام تعدادی از اسراء، که طبق گزارش مورخان، از کربلا به کوفه و شام برده شده و از شام به مدینه برگردانده شدند را ذکر می کنیم:

1ـ امام علیّ بن الحسین؛ زین العابدین (ع)، 2ـ فاطمه بنت الحسین (ع)، 3ـ سکینۀ بنت الحسین (ع)،4ـ زینب بنت الإمام علیّ (ع)،  5ـ رباب (همسر امام حسین علیه السلام)، 6ـ حسن بن الحسن المجتبی علیه السلام (معروف بن حسن مثنّی)، 7ـ عمرو بنحسن بن علی (ع)، 8ـ قاسم بن عبدالله بن جعفر، 9ـ محمد بن عقیل الأصغر، 10ـ امام محمّد بن علیّ الباقر (ع)، 11ـ امّ محمد، بنت الحسن (ع)، 12ـ امّ کلثوم، 13ـ عقبۀ بن سمعان، 14ـ مرقّع بن ثمامة. (47)

لازم به ذکر است که غیر از افراد نام برده شده، طبق نوشته مورّخان و صاحبان مقاتل، تعدادی موالی (غلامان و کنیزان) نیز زنده ماندند، که به همراه اسراء به کوفه و سپس به شام برده شدند. 

 

پی نوشت ها:

1- کتاب شناسی های فراوانی در این باره، تهیه و چاپ شده که علاقه مندان می توانند به  کتاب شناسی تاریخی امام حسین(ع) اثر محمد اسفندیاری مراجعه نمایند. هم چنین، دائرۀ المعارفی با مدیریت شیخ محمدصادق کرباسی با عنوان  دائرۀ المعارف الحسینیۀدر دست تهیه است که گفته می شود، مجلدات آن بالغ بر 620 جلد خواهد شد. تاکنون 64 جلد آن منتشر شده است. [آدرس اینترنتی موسسه: http://fa.hcht.org]. اخیراً کتابی با عنوان تاریخ و مقتل جامع سیّد الشهداء (ع)،[جلد اوّل، 1389 و جلد دوم، 1391]، تألیف گروهی از تاریخ پژوهان زیر نظر استاد مهدی پیشوائی از سوی انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) منتشر شده که علاقه مندان را به مطالعه دقیق آن توصیه می کنیم.

2- مفید، الإرشاد فی معرفۀ حجج الله علی العباد، ج 2 ص 35؛ ابومخنف، وقعۀ الطف، تحقیق: استاد شیخ محمدهادی یوسفی غروی ص102.

3- خوارزمی، مقتل الحسین (ع)، ج1 ص189؛ ابن اعثم، الفتوح، ج 5 ص16.

4- امین عاملی، اهل البیت (ع) من کتاب اعیان الشیعۀ؛ سیرۀ الإمام الحسین، سیّد الشهداء (ع) ج 4 ص 139.

5- مفید، الإرشاد...، ص203 ؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج3 ص 158؛ ابن اعثم، پیشین، ص49؛ خوارزمی، پییشین، ص194؛ سبط ابن الجوزی، تذکرۀ الخواص، ص215؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج3 ص241؛ ابن اثیر،الکامل، ج4 ص20.

6- سید ابن طاووس، کتاب الملهوف فی قتلی الطفوف، ص35؛  امین عاملی، اعیان الشیعة...، ج1 ص581.

7- مجله تراثنا؛ شماره 10 ص174.

8- ابن عساکر،  ترجمة الإمام الحسین (ع)، ص207؛ مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج3 ص54.

9- مفید، الإرشاد، ج2، ص 38؛ کتاب الملهوف...، پیشین، ص 37؛ ابن اثیر، الکامل، پیشین، ج1، ص 589؛ مجلسی، بحار الأنوار، ج44 ص335.

10- ابن قتیبه دینوری،الإمامة و السیاسة، ج2 ص 5.

11- مفید،الإرشاد...، ص 218.

12- مجله تراثنا، شماره 10 ص170.

13- ابن اعثم، پیشین، ص120؛ خوارزمی، پیشین، ص320.

14- مجلسی، پیشین، ج44 ص313.

15- ابومخنف، وقعۀ الطف ص 398 ؛ ابن اثیر، پیشین، ج3، ص 278؛ مفید، الإرشاد...، ج 2 ص 75؛ بلاذری، انساب الأشرافج 3 ص 380.

16- ابو حنیفه دینوری، اخبار الطوال ص248.

17- مسعودی، پیشین، ج3 ص61.

18- مفید، الإرشاد ص233 ؛ دینوری، پیشین، ص256؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج2 ص243.

19- خوارزمی،  پیشین، ج2 ص4 ؛ ابن شهر آشوب، پیشین، ج3 ص 248.

20- سید ابن طاووس، پیشین، ص100( ترجمه: مرحوم سیّد احمد فهری) ؛ سبط ابن الجوزی، پیشین، ص222.

21- مجله تراثنا، ج10، ص177؛ ابن عساکر، تحقیق محمودی ص224.

22- پیشین، ص 92.

23- سماوی، ابصار العین فی انصار الحسین (ع) ص 203؛ شوشتری، قاموس الرجال ج 3 ص 103؛ طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی ص 242.

24- امین عاملی، پیشین، ج1 ص601.

25- ابومخنف، وقعۀ الطف، تحقیق: یوسفی غروی، ص209-211؛  تاریخ الیعقوبی، پیشین، ج2 ص243؛ مفید، الإرشاد...ص227.

26- سید ابن طاووس، پیشین، ص85..

27- صدوق،الأمالی، ص101.

27- سید ابن طاووس، پیشین، ص25 ؛ ابن شهرآشوب، پیشین، ج3 ص238.

29- ابن شهرآشوب، پیشین، ص248.

30- ابومخنف، وقعۀ الطف، ص 211؛ صدوق، الأمالی ص 101؛ مجلسی، پیشین، ص386.

31- روایات منقول از امامان معصوم (ع) را در صورت صحت سند و نداشتن ضعف، می توان پذیرفت که شرایط و ضوابط آن در علم اصول فقه تشریح شده است.

32- ابن عساکر، تاریخ دمشق، ص 228؛ مجلسی، پیشین، ج 45 ص12 ؛ طبری، پیشین، ج 5 ص 455.

33- مجله تراثنا، شماره 10، ص 149 تا 157.

34- امین عاملی، پیشین، ج1 ص610 تا 612.

35- ابومخنف، پیشین، ص241 ؛ ابن اعثم، پیشین، ج5 ص202 ؛ مسعودی، پیشین، ج2 ص61.

36- خوارزمی، پیشین، ج2، ص47 ؛ مفید، الإرشاد...، ص248.

37- ابو الفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص62.

38- امین عاملی، أهل البیت (ع) من کتاب اعیان الشیعۀ...، ج4 ص246.

39- همان و مرحوم طبرسی در اعلام الوری باعلام الهدی، ص250، تعداد شهدای اهل بیت با امام حسین(ع) را 19 نفر می داند.

40- امین عاملی، أهل البیت (ع) من کتاب اعیان الشیعة...، ج 4 ص246 تا 252.

لازم به ذکر است که در مجله تراثنا (شماره 2)، کتابی به نام تسمیۀ من قتل مع الحسین(ع) من ولده واخواته واهل بیته وشیعته تألیف المحدث الفضیل بن الزبیر الکوفی الأسدی، از اصحاب امام باقر و امام صادق علیهما السلام به چاپ رسیده است که در آن نام 107 تن از شهداء را ذکر کرده است.

41- مجله تراثنا، شماره 10، ص181؛ مسعودی، پیشین، ج3 ص 63.

42- خوارزمی، پیشین ، ج2، ص11؛ ابن شهر آشوب، پیشین، ج3 ص250.

43- مفید، الإرشاد...، ص243؛ خوارزمی ، پیشین ، ص 285.

44- ابن شهر آشوب، پیشین، ج3 ص 259 و ابومخنف، پیشین، ص 258.

45- سید ابن طاووس، پیشین، ص 143.

46- ابومخنف، وقعۀ الطف، تحقیق: یوسفی غروی ص 299.

47- ر. ک. به کتاب الملهوف...، پیشین، ج2؛ مجله تراثنا، شماره 2؛ أهل البیت (ع) من کتاب اعیان الشیعۀ...، ج4 ص 257.

************************************************

حماسه ی تاریخی عاشورا و آمار و ارقام(2)

6 . آمار سپاهیان دشمن اموی به فرماندهی عمر بن سعد

اگرچه پرداختن به این مسئله اهمیت چندانی ندارد، ولی از جهت اینکه اوج حادثه و عظمت حماسه خونین عاشورا و فداکاری یاران امام حسین (ع) با تعداد اندک، بیشر روشن شود به مواردی در این باره، اشاره می شود.

ابومخنف (لوط بن یحیی) می نویسد: «انّ عبیدالله بن زیاد بعث عمر بن سعد علی اربعۀ آلاف من الکوفۀ...». (25) یعنی؛ عبید الله بن زیاد (حاکم کوفه)، چهار هزار نفر را از کوفه، به فرمان دهی عمر بن سعد بن ابی وقاص به کربلا فرستاد ... .

سید ابن طاووس (ره) در گزارش خود می نویسد: «و خرج (عمر بن سعد) لقتال الحسین (ع) فی اربعۀ آلاف فارس و اتبعه ابن زیاد بالعساکر حتی تکملت عنده الی ستّ لیال خلون من المحرّم عشرون الف فارسٍ». (26) یعنی؛ عمر بن سعد، با چهار هزار جنگ جو برای جنگ با حسین (ع) خارج شد و به دنبال او ابن زیاد حرکت کرد و تا شب ششم محرّم تعداد یاران او به بیست هزار نفر رسید.

از ائمه معصومین (علیهم السلام)، روایاتی نقل شده است که در آن ها، تعداد لشکریان دشمن را بیش از این ذکر کرده اند .

شیخ صدوق (م 381 هـ) از امام صادق (ع) روایت می کند که فرمود:«...انّهم کانوا ثلاثون ألفاً ». (27) یعنی؛ سپاهیان دشمن سی هزار نفر بودند. همین مقدار را سید ابن طاووس و دیگران نیز ذکر کرده اند.(28) 

محدثان و مورخانی مانند ابن شهر آشوب، تعداد را 35 هزار نفر نوشته اند.(29)

علامه مجلسی (ره) عدد پنجاه هزار نیرو را هم روایت کرده است.(30) 

اگر این رقم های زیاد را برای سپاه دشمن نپذیریم و آن ها را مبالغه آمیز بدانیم، ولی باید بدانیم که تعداد لشکریان دشمن بسیار زیاد بوده است!، زیرا سعی و تلاش دشمنان به فرمان دهی، ابن زیاد و عمر بن سعد بر این بوده که با جمع آوری نیروهای فراوان، خوف و وحشت در بین سپاهیان امام حسین (ع) به وجود آورند و تصور می کردند اصحاب و یاران حضرت با دیدن تعداد لشکر، قدرت مقابله را از دست خواهند داد!. از سوی دیگر با توجه به آنچه رخ داد [شهادت قریب به یک صد تن از اصحاب شجاع و دلاور امام حسین (ع) در کمتر از ده ساعت] پذیرش آمار و ارقام در حد آنچه که ذکر شده معقول و منطقی به نظر می رسد.(31)

 

7 ـ آمار شهداء (رض)

اینک به بررسی تعداد شهداء از اهل بیت و انصار امام (ع) در روز عاشورا می پردازیم:

 

الف ـ آمار تمامی شهداء از سپاه امام (ع)

در این مورد چند قول بین مورخان و صاحبان مقاتل دیده می شود که به ذکر آنها می پردازیم.

1 ـ قول مشهور که تعداد شهداء را 72 تن می داند (غیر از وجود مقدّس حضرت امام حسین بن علیّ؛ سیّد الشهداء سلام الله علیه).

ابن سعد می نویسد: « قُتل الحسین [ع] و قتل معه إثنان و سبعون رجلاً». (32) یعنی؛ امام حسین علیه السلام به همراه هفتاد و دو تن از یارانش به شهادت رسیدند.

2 ـ قول غیر مشهور، که تعداد تمامی کشته ها را یک صد و هفت تن می داند.

فُضیل بن زبیر بن درهم الکوفی (م 148 هـ) از اصحاب صادقین (علیهما السلام) در کتاب خودش نام یک صد و هفت تن از شهداء را ذکر می کند.(33)

3 ـ علامه سید محسن امین عاملی (ره) از متأخرین معتقد است در واقعه کربلای سال 61 هجری، یک صد و سی و نه تن از اهل بیت و اصحاب و لشکریان امام حسین (ع) به فیض عظیم شهادترسیدند.(34)

 

ب ـ آمار شهدای اهل بیت (رضوان الله علیهم)

در این مورد نیز اختلاف زیادی در روایات تاریخی صاحبان مقاتل دیده می شود:

ابومخنف، اسامی شانزده تن و ابن اعثم کوفی نام چهارده تن را ذکر کرده اند. (35)  

خوارزمی از حسن بصری نقل می کند که، هفده تن از اهل بیت امام حسین (ع) در روز عاشورا به شهادت رسیدند و این قول با روایتی که از امام محمد باقر علیه السلام نقل شده است، مطابقت دارد. (36) 

ابو الفرج اصفهانی می نویسد: « فجمیع من قُتل یوم الطّف من وُلد ابی طالب سوی من یختلف فی أمره إثنان و عشرون رجلاً».   (37) یعنی؛ تمامی کسانی که از اهل بیت امام (ع) به شهادت رسیدند. (غیر از افرادی که در مورد آن ها اختلاف است) بیست و دو تن بوده اند.

سید محسن امین عاملی (ره) می گوید: «... و قتل معه من اهل بیته ثمانیۀ عشر رجلاً فیمکن ان یکون عدّ معهم مسلم بن عقیل فی الکوفۀ و اذا عددنا جمیع ما ذکره المورّخین و منهم مسلم کانوا ثلاثین او اکثر...». (38) یعنی؛ هیجده مرد با امام (ع) به شهادت رسیدند و اگر حضرت مسلم بن عقیل و کسانی را که مورخان نام برده اند به آن ها بیفزاییم تعداد شهداء به سی نفر و کمی بیشتر می رسد. (39) 

در اینجا، جهت تیمّن و تبرّّک اسامی مقدس آن بزرگواران (شهدای اهل بیت و انصار رضوان الله علیهم) را طبق آنچه که مرحوم علامه سید محسن امین عاملی (ره) ذکر کرده می آوریم:

1ـ علیّ بن الحسین بن علی (ع)؛ الأکبر (ع)، 2ـ عبدالله الرضیع [علیّ الأصغر]، 3ـ ابراهیم بن الحسین بن علی بن ابی طالب (ع)، 4ـ ابوبکر بن علیّ بن ابی طالب (ع)؟، 5ـ عمر بن علیّ بن ابی طالب (ع)، 6ـ محمّد [الأصغر] بن علیّ بن ابی طالب (ع)، 7ـ عبدالله بن علیّ بن ابی طالب (ع)، 8ـ عبّاس بن علیّ بن ابی طالب (ع) [حضرت ابوالفضل، قمر بنی هاشم علیه السلام]، 9ـ محمّد بن العبّاس بن علیّ بن ابی طالب (ع)، 10ـ عبدالله بن العبّاس بن علیّ بن ابی طالب (ع)، 11ـ عبدالله بن علیّ بن ابی طالب (ع)؛ [الأصغر]، 12ـ جعفر بن علیّ بن ابی طالب (ع)، 13ـ عثمان بن علیّ بن ابی طالب (ع)، 14ـ قاسم بن حسن بن علیّ ابی طالب (ع)، 15ـ ابوبکر بن حسن بن ابی طالب (ع)، 16ـ عبدالله بن الحسن (ع)، 17ـ بشر بن حسن بن ابی طالب (ع)، 18ـ محمد بن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب (ع)، 19ـ عون بن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب (ع)، ، 20ـ عبیدالله بن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب (ع)، ، 21ـ مسلم بن عقیل بن ابی طالب (ع)، ، 22ـ جعفر بن عقیل بن ابی طالب (ع)، 23ـ جعفر بن محمد بن عقیل بن ابی طالب (ع)، ، 24ـ عبدالرحمان بن عقیل بن ابی طالب (ع)، 25ـ عبدالله بن عقیل بن ابی طالب (ع)؛ [الأکبر]، 26ـ عبدالله بن مسلم بن عقیل (ع)، 27ـ عون بن مسلم بن عقیل (ع)، 28ـ محمد بن مسلم بن عقیل (ع)، 29ـ محمد بن ابی سعید بن مسلم (الأحول)، 30ـ احمد بن محمد الهاشمی(ابن شهرآشوب ذکر کرده است، المناقب... 4 ص 112).

 

ج ـ آمار شهدای اصحاب و انصار (رضوان الله علیهم)

علامه سید محسن امین (ره) اسامی یک صد و شش تن را به این صورت ذکر کرده است:

1ـ ابراهیم بن الحصین الأسدی، 2ـ ابو الحتوف بن الحارث الأنصاری، 3ـ ابو عامر النهشلی العبدی، 4ـ الأدهم بن اُمیۀ العبدی، 5ـ أسلم الترکی؛ مولی حسین(ع)، 6ـ اُمیۀ بن سعد الطائی، 7ـ أنس بن الحارث الکاهلی، 8 ـ أنیس بن معقل الأصبحی، 9ـ بُریر بن خضیر الهمدانی، 10ـ بُشر بن عبدالله الحضرمی، 11ـ بکر بن حیّ التیمی، 12ـ جابر بن الحجاج التیمی، 13ـ جبلۀ بن علی الشیائی، 14ـ جنادۀ بن کعب الأنصاری، 15ـ جنادۀ بن الحارث السلمانی، 16ـ جندب بن حجیر الخولانی، 17ـ جون؛ مولی ابی ذر، 18ـ جوین بن مالک التمیمی، 19ـ الحارث بن امرئ القیس الکندی، 20ـ الحارث بن نبهان؛ مولی حمزۀ، 21ـ الحباب بن الحارث، 22ـ الحباب بن عامر الشعبی، 23ـ حبشی بن قاسم النهمی، 24ـ حبیب بن مظاهر الأسدی، 25ـ الحجاج بن بدر السعدی، 26ـ الحجاج بن مسروق الجعفی، 27ـ الحرّ بن یزید الریاحی، 28ـ الحلاس بن عمرو الراسبی، 29ـ حنظلۀ بن أسعد الشبامی، 30ـ حنظلۀ بن عمرو الشیبانی 31ـ رافع؛ مولی مسلم الأزدی، 32ـ زاهر بن عمرو الکندی؛ مولی عمرو بن الحمق، 33ـ زهیر بن بشر الخثعمی، 34ـ زهیر بن سلیم الأزدی، 35ـ زهیر بن القین الجبلیّ، 36ـ زیاد بن عریب الصائدی، 37ـ سالم؛ مولی بنی المدینۀ الکلبی، 38ـ سالم؛ مولی عامر العبدی، 39ـ سعد بن الحارث الأنصاری، 40ـ سعد؛ مولی علیّ بن ابی طالب (ع)، 41ـ سعد؛ مولی عمرو بن خالد الصیداوی، 42ـ سعید بن عبدالله الحنفی، 43ـ سلمان بن مضارب البجلی، 44ـ سلیمان؛ مولی الحسین (ع)، 45ـ سوار بن منعم النهمی، 46ـ سوید بن عمرو بن ابی المطاع، 47ـ سیف بن الحارث الجابری، 48ـ سیف بن مالک العبدی، 49ـ شبیب؛ مولی الحارث الجابری، 50ـ شوذب؛ مولی بنی شاکر، 51ـ الضرغامۀ بن مالک، 52ـ عائذ بن مجمع العائذی، 53ـ عابس بن ابی شبیب الشاکری، 54ـ عامر بن حسان بن شریح، 55ـ عامر بن مسلم العبدی، 56ـ عباد بن المهاجر الجهنی، 57ـ عبد الأعلی بن یزید الکلبی، 58ـ عبدالرحمن الأرحبی، 59ـ عبدالرحمن بن عبد ربه الأنصاری، 60ـ عبدالرحمن بن عروۀ الغفاری، 61ـ عبدالرحمن بن مسعود التیمی، 62ـ عبدالرحمن بن ابی بکر، 63ـ عبدالله بن بشر الخثعمی، 64ـ عبدالله بن عروۀ الغفاری، 65ـ عبدالله بن عمیر بن جناب الکلبی، 66ـ عبدالله بن یزید العبدی، 67ـ عبیدالله بن یزید العبدی، 68ـ عقبۀ بن سمعان؟، 69ـ عقبة بن الصلت الجهنی، 70ـ عمارۀ بن صلخب الأزدی، 71ـ عمران بن کعب الأشجعی، 72ـ عمّار بن حسان الطائی، 73ـ عمّار بن سلامة الدالانی، 74ـ عمرو بن عبدالله الجندعی، 75ـ عمرو بن خالد الأزدی، 76ـ عمرو بن خالد الصیداوی 77ـ عمرو بن قرطة الأنصاری، 78ـ عمرو بن مطاع الجعفی، 79ـ عمرو بن جنادۀ الأنصاری، 80ـ عمرو بن ضبیعة الضبعی، 81ـ عمرو بن کعب الصائدی، 82ـ قارب؛ مولی الحسین (ع)، 83ـ قاسط بن زهیر التغلبی، 84ـ القاسم بن حبیب الأزدی، 85ـ کردوس التغلبی، 86ـ کنانة بن عتیق التغلبی، 87ـ مالک بن ذودان، 88ـ مالک بن عبدالله بن سریع الجابری، 89ـ مجمع الجهنی، 90ـ مجمع بن عبیدالله العائذی، 91ـ محمد بن بشیر الحضرمی، 92ـ مسعود بن الحجّاج التیمی، 93ـ مسلم بن عوسجة الأسدی (صحابی)، 94ـ مسلم بن کثیر الأزدی، 95ـ مقسط بن زهیر التغلبی، 96ـ منجح؛ مولی الحسن (ع)، 97ـ الموقع بن ثمامة الأسدی، 98ـ نافع بن هلال الجملی، 99ـ نصر؛ مولی علیّ بن ابی طالب (ع)، 100ـ النعمان بن عمرو الراسبی، 101ـ نعیم بن عجلان الأنصاری، 102ـ واضح الرومی؛ مولی الحارث السلمانی، 103ـ وهب بن حباب الکلبی، 104ـ یزید بن ثبیط العبدی، 105ـ یزید بن زیاد بن مهاصر الکندی، و 106ـ یزید بن مفغّل الجعفی.

علامه سید محسن امین عاملی (ره) بعد از ذکر اسامی یاران امام حسین علیه السلام که در کربلا شهید شده اند می گوید: اگر اسامی 30 تن از شهدای اهل بیت (رضوان الله علیهم) را با این تعداد نام برده شده از اصحاب جمع کنیم، تعداد شهدای حادثه خونین عاشورای حسینی به  136 تن می رسد و با اضافه کردن 3 تن دیگر از شهداء یعنی، قیس بن مسهر الصیداوی، عبدالله بن بقطر (یقطر) و هانی بن عروۀ، در مجموع، تعداد آن ها، 139 نفر می شوند (رضوان الله تعالی علیهم). (40)

 

8- تعداد کشته های سپاه دشمن

پیرامون کشته های لشکر عمر بن سعد(لعنت خدا بر او) در جریان نبرد تاریخی و حماسه ساز کربلا که توسط امام حسین (ع) و یاران فداکارش به هلاکت رسیدند، دو نوع روایت به چشم می خورد: در یکی آمار مشخصی از کشته ها دیده می شود و در نوع دیگر، بعضی مورّخان هنگام تشریح جنگ، تعدادی را که توسط جنگ جویان شجاع و سلحشور سپاه امام (ع) به جهنّم فرستاده شدند نام می برند.

ابن سعد می نویسد: « و کان جعفر بن محمّد [ع] یقول: قتل من اصحاب عمر بن سعد ثمانیۀ وثمانون رجلاً». (41) یعنی؛ جعفر بن محمد(ع) می فرمود: از یاران عمر بن سعد، 88 نفر کشته شدند.

خوارزمی می گوید: «حرّ بن یزید ریاحی در نبرد خود با دشمن 40 جنگجوی سواره و پیاده را کشت و وهب بن عبدالله نیز طبق روایتی 24 سواره و 12 پیاده را کشت، نافع بن هلال 13 نفر را و...» . (42)

نکته:

مسئله ای که می بایست توضیح داده شود این است که به نظر می رسد، بنا نبوده در جریان حادثه کربلا خون زیادی از دشمنان فریب خورده و جاهل سپاه عمر بن سعد (یزیدیان) ریخته شود، بلکه تمام سعی و تلاش حضرت امام حسین (ع) و یاران شجاع و وفادارش بر هدایت و آگاه نمودن آنان استوار بوده است. چنان که در صحنه های زیادی از رخ داد کربلا، این مسئله به چشم می خورد و در غیر این صورت روشن است که وجود مقدس امام حسین (ع) که حجت خدا و امام معصوم است و از روح حماسی و قدرت معنوی و جسمانی بی نظیری برخوردار بود در مراحل ابتدائی جنگ، می توانستند، سپاهیان فریب خورده، ترسو و بزدل و ضعیف اموی را در مدت کوتاهی را نابود و به جهنّم واصل کنند!، ولی حکمت و مصلحت الهی بر این نبوده است.

لذا به طور قطع، می توان اذعان کرد که در تعداد کشته های دشمن، نه آمار مبالغه آمیز قابل قبول است و نه تعداد کم!. به هرحال سنّت الهی و روش و سیره امام حسین (ع) بر اتمام حجت و بیدار نمودن وجدان های بیمار و خفته مردم نادان قرار گرفته بوده است.  از طرف دیگر، امام حسین (ع) و یارانش با نهضت تاریخی و جاویدان خود، درس های رحم و مروّت، شجاعت و مردانگی، عزّت نفس و آزادگی و ایثار و فداکاری را تا قیامت به جهانیان ارائه دادند. چنان که آن حضرت فرمود:« ولکم فیّ اسوۀ». [ وقعۀ الطف ص 200] یعنی؛ در قیام و نهضت من برای شما مردم جهان (مسلمان و غیر مسلمان) الگو و سرمشق است.

ادامه دارد

**************************************************

 

حماسه ی تاریخی عاشورا و آمار و ارقام(1)

اشاره:

حضرت امام حسین (ع)، فرزند امام علیّ بن ابی طالب (ع) و زاده حضرت فاطمه زهراء (س) در سوّم (پنجم) ماه شعبان المعظم سال چهارم هجری در مدینه منوّره دیده به جهان گشود. آن حضرت، شش سال و چند ماه از آغازین عمر شریف خود را در زمان جدّ بزرگوارش، خاتم و اشرف پیامبران الهی، حضرت محمّد بن عبدالله (صلّی الله علیه وآله) گذراند. مدت سی سال در کنار پدرش، پیشوای اول مسلمانان و شیعیان حضرت امام علیّ (ع) سپری کرد. ایشان به مدت ده سال به عنوان یار وفادار و پشتیبان قوی برادرش، حضرت امام حسن مجتبی (ع) گذراند. آغاز دوران امامت امام حسین (ع) با ادامه حکومت نامشروع و غاصبانه بنی امیّه (معاویۀ بن ابی سفیان و یزید بن معاویة) هم زمان بود. در این دوره، حضرت با پای بندی به مفاد صلح تحمیلی بر برادرشان، امام حسن (ع) شاهد ظلم و ستم امویان بودند تا این که مرگ معاویه فرا رسید. با درخواست یزید بن معاویة  مبنی بر بیعت، امام حسین (ع) به مخالفت برخاست و نهضت تاریخی و حماسی عاشورا آغاز شد. پس از پنج ماه نهضت آزادی خواهانه و بیدار گرایانه حسینی (ع) در روز دهم محرم سال شصت و یک هجری در سرزمین کربلا، با فداکاری بی نظیر خود و تعداد زیادی از یارانش به شهادت رسید. این واقعه بزرگ و عبرت آموز، یکی از وقایع مهم تاریخ اسلام و تشیّع می باشد که تاکنون از سوی نویسندگان، علماء و محقّقان اسلامی و غیر اسلامی، پیرامون اهداف، نتایج و دستاوردهای آن بحث های زیادی صورت گرفته و کتاب ها، مقالات و سخن رانی های فراوان و  متعددی انجام، ایراد و چاپ و منتشر شده است. (1)

مسئله آمار و ارقام در این نهضت جاویدان، حماسی و با شکوه، از مسائلی است که ابهامات و سؤالات فراوانی پیرامون آن مطرح است. گرچه در این موضوع مورّخان اسلامی آراء و دیدگاه های متفاوتی دارند و در بعضی یا بیشتر موارد به درستی نمی توان، نظر قاطعی ابراز کرد!. در این تحقیق و مقاله ی کوتاه، سعی شده است تا حد توان، اقوال مورّخان جمع آوری، بررسی و گوشه هایی از این تاریخ پر شکوه و سرنوشت ساز برای علاقه مندان روشن شود.

1- تعداد یاران حضرت امام حسین (ع) هنگام خروج از مدینه

مرحوم شیخ مفید (م 413 هـ) می نویسد: « فخرج الحسین (ع) فی لیلۀ الأحد لیومین بقیا من رجب سنۀ ستیّن متوجّهاً نحو مکۀ و معه بنوه و بنو اخیه و اخوته و جُلّ اهل بیته الاّ محمّد بن الحنفیۀ...». (2) یعنی؛ حضرت سیّد الشهداء علیه السلام در شب یک شنبه (دو روز مانده از ماه رجب) در حالی که همراه ایشان فرزندان خودش، فرزندان برادرش، برادرانش و تمامی اهل بیتش (غیر از محمد بن حنفیه)، به سوی مکّه حرکت کرد.

خوارزمی (م 568 هـ) می گوید: « وخرج الحسین (ع) فی جوف اللیل یرید مکۀ فی جمیع اهل بیته...». (3) یعنی؛ امام حسین (ع) در تاریکی شب به همراه تمامی اهل بیتش حرکت کرد... .

تاریخ نویسان اسلامی و صاحبان مقاتل، عباراتی روشن تر از آنجه که ذکر شد، ندارند و اکثر با اجمال و ابهام، تعداد یاران و همراهان حضرت را ذکر کرده اند.

علامه سید محسن امین عاملی (ره)، همین مضامین را با اندکی اختلاف ذکر کرده است. (4)

به هر حال آنچه که به طور قطع می توان گفت، این است که امام حسین (ع) را برادران، خواهران، فرزندان برادرش و تعدادی از اصحاب همراهی کردند، ولی نمی توان یک یک آن ها را (غیر از مواردی که اسامی آن ها ذکر شده و یا در روز عاشورا به شهادت رسیدند) به طور دقیق مشخص کرد.

 

2 ـ تعداد نامه های نوشته شده توسط کوفیان به امام حسین(ع)

بعد از مرگ معاویه بن ابی سفیان، شیعیان کوفه از بیعت با فرزند او (یزید) امتناع کردند و وقتی خبر دار شدند امام حسین (ع) نیز از مدینه خارج شده اند، شروع به نگاشتن نامه به ایشان کردند و در آن نامه ها، از امام (ع) خواستند تا به کوفه سفر کند و اعلام کردند که حاضرند در رکاب امام حسین (ع) علیه یزید و دستگاه جبّار و ستمگر اموی مبارزه کنند!.

شیخ مفید(ره) می نویسد: «... وانفذوا قیس بن مُسهِر الصیداوی وعبدالله وعبدالرحمان (ابنا شدّاد الأرحبی) و عمارۀ بن عبداللّه السلونی الی الحسین (ع) و معهم نحو مئۀ و خمسین صحیفۀ من الرجل والإثنین والأربعۀ ثم لبثوا...». (5) یعنی؛ کوفیان، قیس بن مسهر، عبدالله و عبدالرحمان (فرزندان شداد) و عمارة را به سوی امام حسین (ع) روانه ساختند، در حالی که با آن ها، حدود یک صد و یا پنجاه نامه از طرف یک، یا دو و یا چهار نفر بود ... .

وی در ادامه می افزاید، در نوبت های بعدی نیز هانی بن عروه و... نامه هایی نوشتند تا اینکه تعداد آن ها خیلی زیاد شد و امام حسین (ع) وقتی انبوه نامه ها را مشاهده کردند، تصمیم به فرستاندن نماینده خود مسلم بن عقیل (ع) به سوی کوفه برای به دست آوردن واقعیت نگارش نامه ها و وفاداری کوفیان و اتمام حجّت بر آن ها، گرفتند.

سید ابن طاووس (م 664 هـ) می گوید: «فورد علیه فی یومٍ واحدٍ، ستّ مئۀ کتابٍ و تواترت الکتب حتی إجتمع عنده فی نُوب متفرقۀ، إثنا عشر الف کتاب». (6)  یعنی؛ در یک روز، شش صد، نامه به دست حضرت رسید و آن قدر، نامه ها زیاد شد تا اینکه در چند نوبت، 12 هزار شد.

ابن سعد می گوید: «مسلم بن عقیل در نامه ای که به امام حسین (ع) نگاشت، خبر از بیعت دوازده هزار نفر داد و فرستادگان اهل کوفه نزد حضرت رسیدند و دیوانی را آوردند که اسامی صد هزار نفر، در آن بود». (7)

در هر حال، تعداد نامه ها، بسیار زیاد بوده است. اگر چه مقدار دقیق آن ها را به دلیل اختلاف روایات تاریخی، نمی توان مشخص کرد؟!.

 

3 ـ تعداد بیعت کنندگان با مسلم بن عقیل (ع)

مورخان در این مورد، اقوال مختلفی دارند که به نمونه هایی از آنها اشاره می شود:

 ابن عساکر (م 571 هـ) می نویسد: « وکان یسیر الحسین [ع] من مکۀ الی العراق بعد ان بایع له من اهل الکوفۀ اثنا عشر الفاً علی ید مسلم». (8)  یعنی؛ حضرت امام حسین (ع) بعد از اینکه خیر بیعت کردن دوازده هزار نفر با نماینده خودشان در کوفه (جناب مسلم) را شنیدند، به سوی عراق حرکت کردند.

شیخ مفید (ره) می گوید: « حتّی بایعه (مسلم) ثمانیۀ عشر الفاً فکتب الی الحسین (ع) یخبره ببیعۀ ثمانیۀ عشر الفاً و یأمره بالقدوم...». (9) یعنی؛ هیجده هزار نفر با مسلم (ع) بیعت کردند و ایشان به امام (ع) خبر داد و خواست که به عراق سفر کند... .

ابن قتیبه دینوری (م 267هـ) می گوید: «و بایع له مسلم بن عقیل، أکثر من ثلاثین الفاً من أهل الکوفۀ». (10) یعنی؛ بالغ بر سی هزار نفر از اهل کوفه با حضرت مسلم بیعت کردند.

این ها، نمونه هایی از اقوال تاریخ نویسان اسلامی و صاحبان مقاتل بود که به نظر می رسد، مردم کوفه و شیعیان به خاطر علاقه ای که به خاندان پیامبر(ص) داشتند با نماینده ایشان بیعت کردند. از طرف دیگر، تعدادی از شیعیان، احتمال این را نمی دادند که حضرت امام حسین (ع) در قیام خودشان با شکست (ظاهری) مواجه شوند و به شهادت برسند!.

 

4 . تعداد یاران حضرت (ع) هنگام خروج از مکه

مورخان اسلامی در باره این موضوع، عبارات کلی و مبهمی دارند که بعضی از آن ها به شرح زیر است:

شیخ مفید (ره) می نویسد: « و کان قد اجتمع الیه (ع) مدّۀ مقامه بمکۀ، نفرٌ من أهل الحجاز و نفرٌ من أهل البصرۀ، انضافوا الی أهل بیته و موالیه ... فخرج (ع) مبادراً بأهله و ولده و من انضّم الیه من شیعته و لم یکن خبر مسلم قد بلغه...». (11) یعنی؛ امام حسین(ع) در مدت اقامتشان در مکه پذیرای عده ای از اهل حجاز و بصره شدند که آن ها به اهل بیت و دوست داران ایشان اضافه شدند... و حضرت با تمامی آن ها، قبل از اینکه خبر کشته شدن حضرت مسلم (ع) را دریافت کند، به سوی کربلا حرکت کرد.

ابن سعد (کاتب واقدی) می گوید: « و بعث الحسین [ع] إلی المدینۀ، فقدم علیه مًن خَفّ (حَفّ) معه من بنی عبدالمطّلب و هم تسعۀ عشر رجلاً و نساءٌ او صبیانٌ من اخواته و بناته و نسائهم، فخرج متوجّهاً الی العراق فی أهل بیته و ستیّن شیخاً من أهل الکوفۀ». (12)  یعنی؛ حضرت امام حسین (ع) را، جماعتی از همراهان او از فرزندان عبدالمطّلب که نوزده مرد بودند و زنان و کودکان از خواهران و دختران و زنانشان او را همراهی کردند و امام (ع) با آن ها و شصت تن پیرمرد از کوفیان به طرف عراق (کوفه وکربلا) حرکت نمود.

ابن اعثم کوفی می نویسد: « و خرج الحسین [ع] من مکۀ، یوم الثلاثاء -یوم الترویۀ- لثمان مضین من ذی الحجۀ و معه إثنان و ثمانون رجلاً من شیعته و أهل بیته...». (13) یعنی؛ امام (ع) در روز ترویه (هشتم ذی الحجّه) به همراه هشتاد و دو تن از شیعیان و اهل بیت خودشان به سوی عراق حرکت فرمود.

علامه مجلسی (م1111هـ) در روایتی که از امام صادق (ع) نقل کرده می نویسد: «سئل الصادق(ع) عن مقتل الحسین (ع) قال: حدثنی ابی عن ابیه علیهما السلام قال: فانتبه الحسین (ع) من نومه، عند قبر النبیّ (ص) باکیاً فأتی أهل بیته فأخبرهم بالرؤیا و ودّعهم و حمل أخواته علی المحامل و بناته و ابن أخیه، القاسم بن الحسن بن علیّ (ع) ثم صار فی أحد و عشرین رجلاً من اصحابه و أهل بیته منهم ابوبکر بن علیّ و محمّد بن علیّ و عثمان بن علیّ و العباس بن علیّ و عبدالله بن مسلم بن عقیل و علیّ بن الحسین الأکبر وعلیّ بن الحسین الأصغر...».(14) یعنی؛ امام صادق (ع) [در جواب سؤالی که راجع به امام حسین (ع) از ایشان شد] فرمودند: حضرت سیّد الشهداء [در کنار قبر مطهّر جدّشان پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله)] از خواب بیدار شدند در حالی که گریه می کردند و آنگاه نزد خانواده و اهل بیتشان آمدند و خوابی را که دیده بودند برای آن ها تعریف کردند. سپس خواهران، دختران و فرزند برادرشان یعنی قاسم را سوار بر مرکب ها کردند و به همراه بیست و یک تن از اصحاب و خویشان خود که از جمله آن ها: ابوبکر، محمد، عثمان و عباس از فرزندان [امام] علیّ (ع) و عبدالله، فرزند مسلم (ع) و علیّ بن الحسین [علیّ اکبر] (ع) و علیّ بن الحسین [امام سجاد] (ع) بودند به طرف عراق حرکت کردند.

از اقوال مختلف مورخان نمی توان نظر قطعی و مشخصی در مورد یاران و همراهان امام (ع) هنگام خارج شدن از مکه به سوی عراق ابراز کرد، ولی به طور قطع می توان گفت: تعدادی از اهل بیت امام (ع) [ مانند افرادی که در روایت نام برده شده اند] و اصحاب نزدیک، ایشان را همراهی می کرده اند.

 

5 . تعداد اصحاب و یاران سیّد الشهداء (ع) در کربلا

تاریخ نویسان و صاحبان مقاتل در مورد تعداد سپاهیان حضرت در روز عاشوراء و مراحل قبل از شروع نبرد حماسی و تاریخ ساز کربلا، اقوال متفاوتی دارند که به نمونه هایی از آن ها اشاره می شود:

ابومخنف (از مورخان مشهور حوادث کربلا)، می نویسد: «... حتی انتهوا إلی: زُبالۀ... فأخرج للناس کتاباً: "بسم الله الرحمن الرحیم اما بعد؛ فقد اتانا خبرٌ فضیعٌ! قُتل مسلم بن عقیل و هانی بن عروۀ و عبدالله بن بُقطر [یقطر]، و قد خذلتنا شیعتنا فمن أحبّ منکم الإنصراف فلینصرف، لیس علیه منّا ذمامٌ"، فتفرّق الناس عنه تفرّقاً، فأخذوا یمیناً و شمالاً...». (15) یعنی، امام حسین (ع) و اصحابش، به زباله (یکی از منازل بین راه) رسیدند... و خبر شهادت مسلم بن عقیل و هانی بن عروه و عبدالله بن بُقطر [یقطر] (برادر شیری خود)... به ایشان رسید. حضرت فرمودند: شیعیان ما را خوار کردند!... سپس از مردم و همراهان خواستند که اگر دوست دارند متفرق شوند!، در نتیجه عده ای به طرف راست و چپ روانه شدند... .

ابوحنیفه دینوری (م 327 هـ) می گوید: « و قد کان صحبه [الحسین] قومٌ من منازل الطریق، فلمّا سمعوا خبر مسلم، و قد کانوا ظنّوا انّه یقدم علی انصارٍ و عضدٍ تفرّقوا عنه». (16) یعنی؛ گروهی که همراهان حضرت را تشکیل می دادند و در مسیر به ایشان پیوستند، گمان می کردند که امام حسین (ع) را یاران و سپاهیان زیادی است، اما پس از اطلاع از کشته شدن مسلم بن عقیل (ع) متفرق شدند.

نکته:

لازم به توضیح است که تعداد همراهان امام حسین (ع) قبل از شروع جنگ، همواره در نوسان (کم و زیاد شدن) بوده است. گاهی عده زیادی به سپاه حضرت ملحق می شدند و گاهی در بعضی از منازل (توقف گاه ها) و قبل از رسیدن به سرزمین کربلا و یا در شب عاشورا؛ تعدادی از ملحق شدگان به علل گوناگونی از سپاه حضرت جدا می شدند. لذا در این مورد عدد ثابت و مشخصی را برای انصار و یاران امام (ع) نمی توان مشخص کرد. لازم به یادآوری است که این رقم ها، بیشتر از روی حدس و تخمین بیان شده اند و هرگز بر مبنای شمارش دقیق و محسوس استوار نیست!. (جداشدن یاران و اصحاب امام حسین علیه السلام در کتاب ناسخ التواریخ/ مرحوم محمدتقی سپهر آمده که استاد شهید آیت الله مطهری (ره) در کتاب حماسه حسینی جلد 2 ص 107 آن را رد می کند و قبول ندارد). 

اینک به نقل عباراتی از نوشته های مورخانی که در آن ها، اعداد و ارقام معینی ذکر شده است می پردازیم .

مسعودی (م 345 هـ) می نویسد: «... فعدل إلی کربلا و هو فی مقدار خمس مئۀ فارسٍ من أهل بیته و أصحابه و نحو مئۀ راجلٍ...». (17) یعنی؛ امام حسین(ع) در حالی که ایشان را پانصد سواره از اهل بیتش و اصحاب و حدود صد نفرشان پیاده بودند همراهی می شد، روی به سوی کربلا نمودند.

مسعودی با اینکه در ثبت وقایع و نقل اعداد و ارقام معروف به دقّت است، ولی این نقل او قابل قبول نیست!. زیرا اولاً با اکثر روایات مخالف است و امتیازی هم ندارد و ثانیاً احتمال اشتباه در ثبت «خمس مئۀ» هم بعید نیست!.

شیخ مفید (ره) می فرماید: «وکان معه إثنان و ثلاثون فارساً و أربعون راجلاً...». (18) یعنی؛ با حضرت سیّد الشهداء (ع) سی و دو سواره و چهل نفر پیاده همراه بودند.

تعدادی را که شیخ مفید ذکرکرده، سخن دیگر مورخان نیز هست، گو اینکه بعضی عدد بیشتری را هم گفته اند.(19) 

در روایتی که سید ابن طاووس از امام محمّد باقر (ع) نقل می کند، به تعداد بیشتری شده است: «انّهم کانوا خمسۀ و اربعین فارساً و مئۀ راجل...». (20) یعنی؛ چهل و پنج سواره و صد پیاده همراه امام (ع) بودند.

چنانکه قبلاً اشاره شد، در  بین راه تعدادی از همراهان حضرت از ایشان جدا می شدند. باید توجه کرد که تعداد زیادی نیز به سپاه حضرت امام حسین (ع) ملحق می شدند که بعضی از تاریخ نویسان بر این مسئله تأکید کرده اند.

ابن سعد می گوید :«... وکان مع الحسین [ع] یومئذ خمسون رجلاً واتاهم من الجیش عشرون رجلاً و کان معه من اهل بیته تسعۀ عشر رجلاً». (21) یعنی؛ با امام حسین علیه السلام در آن  روز (عاشورا) پنجاه مرد بود و بیست نفر نیز از سپاه دشمن به ایشان پیوستند و از اهل بیت امام (ع)  نوزده نفر مرد همراه حضرت بودند.

سید ابن طاووس می نویسد : « فصیر إلیهم فی تلک اللیلۀ من عسکر عمر بن سعد إثنان و ثلاثون رجلاً...». (22) یعنی؛ در شب عاشوراء، سی و دو نفر از سپاه عمر بن سعد به سپاه امام (ع) پیوستند... .

 دیگر مورخان، اسامی بعضی از کسانی را که به نیروهای امام (ع) پیوستند، مانند حرّ بن یزید الریاحی، زُهیر بن القَین، مُصعب بن یزید، جابر بن حجاج التیمی، شبیب الکلابی، نُعمان بن عمرو الأزدی و... را ذکر کرده اند. (23)

علامه سید محسن امین عاملی (ره) در مورد تعداد یاران حضرت عبارت جامعی دارد که ذکر می شود: «و أصبح الحسین (ع) فهیّأ اصحابه بعد صلاۀ الغداۀ و کان معه اثنان و ثلاثون فارساً و اربعون راجلاً و قیل: ثمانیۀ و اربعون راجلاً و [فی روایۀ] ثمانون راجلاً و عن الباقر (ع): انّهم کانوا خمسۀ و اربعین فارساً و مئۀ راجل و قیل: کانوا سبعین فارساً و مئۀ راجل...». (24) یعنی؛ امام حسین (ع) بعد از نماز صبح اصحاب خود را که سی و دو نفر سوارکار و چهل پیاده و بنا بر قولی جهل و هشت پیاده و یا قولی دیگر هشتاد پیاده بودند آماده کرد. و در روایتی از امام باقر (ع) آمده است که چهل و پنج تن اسب سوار و صد پیاده، و بنا بر قولی دیگر هفتاد سوارکار و صد پیاده بودند.

در مورد تعداد واقعی لشکریان حضرت امام حسین (ع) در سرزمین کربلا، نظر قاطعی نمی توان ابراز کرد!. ولی به هر حال تعداد آن ها بیش از صد تن از اهل بیت و انصار، بوده است.

مسلّم است که اضافه و یا کم شدن لشکر امام (ع) بارها تکرار شده است!.

ادامه دارد

***********************************************************

منبع: پایگاه خبری جامعة المصطفی(ص) العالمیة

 http://fa.ou.miu.ac.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=23&pageid=19122&newsview=41379

فدا نشدن در راه ارزش های دینی، حیات مادی و جماداتی است!

حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی، کارشناس فرق و مذاهب، در خصوص شبهه یاد شده به گفت: اساساً باید گفت وهابیت با تعالیم قرآن آشنا نیستند چرا که قرآن کشته شدن در راه خدا و برای برپایی دین را، مرگ نمی داند همان طور که در آیه 154 سوره مبارکه بقره بیان شده است: «وَلاَ تَقُولُواْ لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبیلِ اللّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْیَاء وَلَکِن لاَّ تَشْعُرُونَ، و کسانى را که در راه خدا کشته مى ‏شوند، مرده نخوانید، بلکه زنده ‏اند ولى شما نمى ‏دانید.»

وی با بیان اینکه همچنین خداوند در آیه 169 سوره مبارکه آل عمران می فرماید: «وَلا تَحسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلوا فی سَبیلِ اللَّهِ أَمواتًا ۚ بَل أَحیاءٌ عِندَ رَبِّهِم یُرزَقونَ؛ هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند! بلکه آنان زنده‌اند، و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند»،

وی ادامه داد: بنابراین، از نگاه اسلام و قرآن، حیات انسان، حیات صرفا مادی نیست بلکه حیات معنوی و الهی است که در آن آثاری بر جای می ماند، لذا وقتی انسان خود را فدای دین می کند، تا معارف آن احیاء شود، با شهادت خود زندگی اش تمام نمی شود و طبق آیات قرآن او زنده است و نزد خدا روزی دریافت می کند.

 

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: صرفِ زنده بودن انسان بدون خدمت به دین و ارزش ها، زندگی اجسامی و جماداتی است که اررزش و فایده ای ندارد بلکه گاه لازم است فرد با انتخاب مرگ در راه خدا یعنی شهادت، همچون امام حسین (ع) ارش های دین را احیا کند.

 

وی با اشاره به این که حضرت سیدالشهدا (ع) و یاران ایشان با فدا کردن حیات مادی خود در راه احیای معارف دین، قرآن و سنت پیامبر (ص)، شهادت را برگزیدند، تاکید کرد: این نهایت بی انصافی است در جامعه ای که حاکم آن فردی فاسق و فاسد است و امام (ع) علیه او قیام می کند و به شهادت می رسد، کشته شدن آن حضرت (ع) بی فایده قلمداد کنیم؛ در حقیقت آن حضرت (ع) با قیام و شهادت خود مردم را هوشیار و آگاه و از خواب غفلت بیدار کرد تا در برابر ظلم سر تسلیم فرود نیاورند.

 

دبیر شورای کتاب مجمع جهانی اهل بیت (ع) خاطرنشان کرد: از سوی دیگر شور و عشقی که مسلمانان و شیعیان و حتی غیرمسلمانان به امام حسین (ع) دارند و هر سال نیز مراسم سوگواری آن حضرت (ع) را با شکوه تر از گذشته برگزار می کنند، خود نشان از زنده بودن و برکت قیام عاشورا دارد که سلفی ها و وهابی با کج روی و انحراف خود نمی خواهند این مفاهیم را درک کنند.

--------------------------------------------------------------

منبع: شبستان http://shabestan.ir

شناخت مردم نسبت به امام سجاد (ع) از سایر ائمه معصومین (ع) کمتر است

 حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی، دبیر شورای کتاب مجمع جهانی اهل بیت(ع) و دبیر کمیته علمی همایش بین المللی امام سجاد(ع) در دیدار ستاد کنگره بین المللی امام سجاد (ع) با آیت الله مقتدایی، قائم مقام جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عنوان کرد: مجمع جهانی اهل بیت (ع)، هر 4 سال یک بار، یک اجلاس سراسری برگزار می‌کند که از نمایندگان مجمع در سراسر دنیا دعوت می‌شود.

دبیر شورای کتاب مجمع جهانی اهل بیت(ع) اظهار داشت: تا کنون چندین همایش در مجمع جهانی اهل بیت (ع) در مورد پیامبر اعظم (ص) و ائمه معصومین (ع) از جمله امام علی (ع)، امام حسن مجتبی (ع)، امام صادق (ع) و همچنین امام حسین (ع) برگزار شده است. 

 

حجت الاسلام  جعفری فراهانی تصریح کرد: از آنجا که شناخت مردم نسبت به امام سجاد (ع) از سایر ائمه معصومین (ع) کمتر است، مجمع جهانی اهل بیت (ع) تصمیم بر این داشت که همایشی را در رابطه با امام سجاد (ع) برگزار کند.

 

وی افزود: همایش امام سجاد (ع) امسال هم زمان با اجلاس ششم مجمع جهانی اهل بیت (ع) در مرداد سال جاری در تهران برگزار شد که در این همایش مجموعه مقالات در چهار جلد منتشر شد.

 

دبیر شورای کتاب مجمع جهانی اهل بیت(ع) گفت: در همایش امام سجاد (ع)، به طور کلی 242 مقاله به زبان های مختلف از داخل و خارج به همایش ارسال شد که مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت، 76 مقاله پذیرش شدند، همچنین یک جلد کتاب مجموعه معارف عربی به همایش ارسال شد.

 

حجت الاسلام جعفری فراهانی با اشاره به این که چاپ جدید صحیفه سجادیه در همایش امام سجاد (ع) مجمع جهانی اهل بیت (ع) ارائه شد، تصریح کرد: یکی از موضوعات جدید در این همایش، پاسخ به شبهه‌ای در خصوص صحیفه سجادیه بود.

 

وی ادامه داد: ناصر بن محمد عبدالله القفاری یکی از وهابی‌ها عربستان است که کتاب «اصول مذهب الشیعة الامامیة الاثنی العشریة» را در نقد اصول و معارف شیعه و اهل بیت(ع) نوشته است، وی همچنین در کتاب «حقیقة ما  یُسمّی زبور آل محمّد(ع)، والمطبوع علی هیئة المصحف الشریف، وکشف منسوبات اُخری» شبهاتی را به صحیفه سجادیه وارد کرده است که آیت‌الله سید محمدرضا حسینی جلالی در کتاب «حقیقة الصحیفة السجادیة» پاسخ‌های مستدل و شفافی در پاسخ به این شبهات نوشتند که به چاپ رسیده است.

دبیر شورای کتاب مجمع جهانی اهل بیت(ع) یادآور شد: همچنین کل آثار همایش امام سجاد (ع) در مجمع جهانی اهل بیت (ع) در یک لوح فشرده تقدیم میهمانان شد.

 

حجت الاسلام جعفری فراهانی در پایان گفت: در همایش امام سجاد (ع) 5 کمیسیون در خصوص امام سجاد (ع) از جمله کمیسون صحیفه سجادیه، کمیسیون رساله حقوق امام سجاد(ع)، کمیسیون زندگی نامه امام سجاد(ع)، کمیسیون شبهات و همچنین کمیسیون میراث علمی امام سجاد (ع) تشکیل شد.

-----------------------------------------------------------

منبع: شبستان (با اصلاح و تکمیل)

نگاهی به سبک زندگی اهل بیت (ع)

از نمونه های سبک زندگی اهل بیت(ع)، مسئله امر به معروف و نهی از منکر، جهاد و شهادت، کمک و خیرخواهی، رسیدگی به محرومان، رعایت اعتدال و میانه روی و دستور به رعایت حجاب زنان مسلمان می باشد. 

حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی، در باره چگونگی ویژگی های سبک زندگی فرد مسلمان گفت: غربی ها تلاش می کنند، فِرق و مذاهب دیگر از جمله یهودیان و مسیحیان را از اسلام دور کنند با این بهانه که رفتارهای ناهنجار در زندگی مسلمانان به چشم می خورد که خشونت های وهابیت از جمله آن هاست. این خطر بزرگی است که وهابیون به نفع دشمن عمل کرده و در پی آن تنفر از اسلام را میان مردم جهان ایجاد می کنند؛ جنایات آنها در پاکستان، مصر و سوریه، پروژه اسلام هراسی غرب را پیش می برد. 

 

وی اظهار کرد: ما باید برای درک رفتار و سبک زندگی حقیقی فرد مسلمان به قرآن که مهم ترین منبع است، مراجعه کنیم. دومین منبع روایات صحیحی است که از ناحیه پیامبر(ص) و جانشینان او ائمه معصومین (ع) رسیده است. منبع سوم عقل است که خداوند در وجود هر فردی قرار داده و در گام بعدی اجماع، یعنی اتفاق نظر عالمان دینی بر یک مساله. 

 

حجت الاسلام جعفری فراهانی ادامه داد: از حاصل این منابع می توان سبک زندگی فرد مسلمان را استخراج کرد. به قرآن که مراجعه می کنیم می بینیم آیات متعددی بیان می کند: « الذین آمنوا و عملوا الصالحات...» کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند، این ها اهل بهشت و سعادت هستند. 

 

این پژوهشگر در تبیین عمل صالح تصریح کرد: روایات و آیات دیگری نیز معنای عمل صالح را تعریف می کند. عمل صالح عبادت خدا و تواضع در برابر او است. همین نماز نشانه ای از رفتار صحیح یک مسلمان واقعی است. بحث دیگر صبر و بردباری است که در آیات مختلف ذکر شده و مفهوم آن این است که فرد با دیدن حوادث و رویدادهای زندگی به اصطلاح از کوره در نرود و رفتار صحیح و منطقی را در برابر آن اتفاق از خود نشان دهد. 

 

وی تاکید کرد: از نمونه های سبک زندگی اهل بیت(ع)، مسئله امر به معروف و نهی از منکر، جهاد و شهادت، کمک و خیرخواهی، رسیدگی به محرومان، رعایت اعتدال و میانه روی و رعایت حجاب زنان مسلمان می باشد. زنان برای اینکه بتوانند در جامعه رفتارهای شایسته داشته باشند باید حجاب را رعایت کنند. در دستورات فقهی محدوده حجاب تعریف شده و کمتر و بیشتر آن انسان را از حالت تعادل خارج می کند. 

 

حجت الاسلام جعفری فراهانی با بیان اینکه یکی از دستورات قرآن رعایت اعتدال در زندگی است، عنوان کرد: لذا زن های بی حجاب و بد حجاب به اعتدال جامعه ضربه می زنند. در زندگی غیر مسلمانان اشکال بی حجابی فراوان دیده می شود که به حرمت زن لطمه می زند. از طرف دیگر افراط در حجاب نیز خروج از اعتدال است. زن برای معاشرت در جامعه چاره ای ندارند جز اینکه صورت او پیدا باشد و بتواند ببیند و راه برود. 

 

وی افزود: بنابر این کسانی که از اعتدال خارج شده اند نیز دست آویزی برای غربی هاست که اسلام را به گونه ای نشان دهند که مردم دنیا از آن وحشت کرده و از اسلام فرار کنند!. این در حالی است که خداوند به اندازه ای روش های منطقی برای بشر قرار داده که اگر به آن ها عمل کنیم به زندگی سعادت مندانه و منطقی می رسیم و پاسخی می شود به این حرف دشمن که می خواهند مسلمانان را غیر معتدل نشان دهند. 

 

حجت الاسلام جعفری فراهانی در باره تاثیر این افراط و تفریط ها بر جریان اسلام هراسی و سوء استفاده دشمن از آن ابراز کرد: دشمنان از قدیم الأیام دنبال این مساله بودند. چرا که شناخت دقیق به اسلام نداشته و به فلسفه احکام آشنایی ندارند. برای همین دچار انحراف می شوند. از جمله اینکه بحث اسلام هراسی را برای رسیدن به اهداف خود مطرح می کنند. 

 

وی تاکید کرد: این موضوع به ضرر جامعه اسلامی است. شیوه هایی که دشمن به کار می گیرند تبلیغ علیه اسلام است. یکی از همین شیوه ها مساله خشونت در میان مسلمانان است. متاسفانه برخی از مسلمانان همچون وهابیت با رفتارهای ناشایست و ظلم و ستم به دیگر فرق و مذاهب، خشونت از خود نشان می دهند و به این مساله دامن می زنند. در حالی که خداوند می فرماید: «... اُدع إلی سَبیل رِبّک ِبالحکمة و المَوعِظَة الحَسَنة وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ ...». [آیه 125 سوره مبارکه نحل]. 

 

این پژوهشگر با اشاره به اینکه پیامبر اکرم(ص) با رفتار شایسته خود افراد را از دیگر ادیان به اسلام جذب می کردند، گفت: رفتار خشونت آمیز در دین اسلام اصلاً جایز نیست . از نظر وهابیون اعتقاداتی همچون توسل، زیارت، احترام به مقابره متبرکه شرک است و هر فرد معتقد به این مسائل از دین خارج و کافر است. این رفتار ناشایستی است که ما اصلاً در تعالیم اسلام نداریم؛ رفتار پیامبر(ص) و ائمه(ع) بر پایه دوستی و صلح است و مناظرات آنان در کتاب «الإحتجاج ... تألیف مرحوم شیخ طبَرسی (ره)» جمع شده که اثر بسیار جالبی است. 

 

وی ادامه داد: در این مناظرات شاهدیم ائمه معصومین (ع) با افراد دیگر و مخالفان گفت و گو داشته و هر جا که طرف مقابل مخالفت می کند آنها بی احترامی نکرده و فقط نظر خود را بیان می کنند و پذیرش آن را به طرف مقابل می سپارند. وهابیون با رفتارهای خود مخالفان را به شرک و کفر متهم می کنند که زشت ترین رفتارها است و از این طریق ظلم های زیادی در حق مسلمانان انجام می دهند. 

 

حجت الاسلام جعفری فراهانی در پایان خاطر نشان کرد: همین باعث شده غربی ها نگاهشان به اسلام هراسناک باشد. این خطر بزرگی است که وهابیون به نفع دشمن عمل کرده و در پی آن تنفر از اسلام را میان مردم جهان ایجاد می کنند. اکنون در افغانستان، پاکستان، مصر، سوریه و عراق شاهد این جنایات هستیم!؟. در سوریه وهابیون و طرفداران سلفی به مسلمانان حمله کرده به زن و کودک رحم نمی کنند . این رفتارها به نفع دشمن تمام شده که باید با آن به مبارزه پرداخت. 

 -----------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: http://www.monazereh.ir/vb-1897.htm

معرفی آثار و محصولات همایش بین المللی امام سجاد علیه السلام

از سوی دبیر کمیته علمی همایش، آثار علمی و سائر محصولات همایش بین المللی امام سجاد(ع) اعلام شد

حجت الاسلام «عباس جعفری فراهانی»، دبیر کمیته علمی همایش بین المللی امام سجاد(ع) اظهار داشت:

با عنایت الهی و لطف اهل بیت عصمت و طهارت (ع) درمرحله اول با تصویب و سفارش کمیته علمی مقرر شد، تعداد 10 عنوان کتاب برای همایش تألیف و تحقیق شود که با پی گیری لازم در مجموع 20 عنوان اثر تألیفی به دبیرخانه رسید. تمامی آثار پس از ارزیابی و بررسی در جلسات متعدد شورای کتاب مجمع و کمیته علمی همایش مورد بحث و نقد و ایراد قرار گفت.  در نهایت تعداد 10 اثر علمی مورد قبول و تأیید واقع شدند. در مرحله دوم شروع فعالیت دبیرخانه همایش تعداد 242 مقاله به زبان های فارسی، عربی، اردو و انگلیسی از داخل و خارج کشور از سوی نویسندگان محترم به دست ما رسید که پس از ارزیابی تعداد 76 مقاله مورد تأیید نهائی واقع شدند. مقدمات آماده سازی و چاپ کتابها (12 جلد) و مجموعه مقالات فارسی و عربی (4 جلد) انجام و  هم زمان با برگزاری مراسم همایش منتشر و در اختیار میهمانان داخلی و خارجی و سائر علاقه مندان و جامعه علمی کشور قرار گرفت.

 

فهرست کامل عناوین کتاب ها به شرح زیر است:

1– الصحیفة السجادیة من انشاء الإمام علیّ بن الحسین (ع) مع معجم الموضوعی و فهارس ... در قطع رحلی به زبان عربی؛

  -2دیوان المنسوب الی الإمام السجاد (ع) تألیف و گردآوری آقای قیس بهجت العطّار به زبان عربی؛

3- دعاء الأسحار للإمام علیّ بن الحسین السجّاد (ع) بروایة أبی حمزة الثمالی تألیف آیت الله محمدمهدی الآصفی (ره) به زبان عربی؛

4- الإمام زین العابدین (ع)؛ صفحة من دوره الثقافی وجهاده السیاسی تألیف آیت الله محمّدمهدی الآصفی (ره) به زبان عربی؛

5- الإمام زین العابدین (ع)؛ داعیة الوعی ومحیّر الطغاة تألیف حجت الإسلام والمسلمین آقای دکتر السید راضی الحسینی (یادآور) به زبان عربی؛

6- عصر الإمام السجاد (ع)؛ سیاسیاً واجتماعیاً تألیف آیت الله محمدهادی یوسفی غروی به زبان عربی؛

7- الوَجِیز فی سلوکیّات شیخ المدینة (الإمام علیّ بن الحسین)؛ بین التّناقض والإستقامة تألیف آقای السید أمین حبیب السعیدی به زبان عربی؛

8- حقیقة الصحیفة السجادیة من انشاء الإمام السجاد (ع) فی مهبّ غارة الوهابیة ... تألیف آیت الله السید محمدرضا الحسینی الجلالی به زبان عربی؛

9- الکَون و السّماء عند الإمام السجاد (ع) تألیف السید عبدالأمیر المؤمن به زبان عربی؛

10- کتاب شناسی امام سجّاد (ع)، صحیفه سجادیه و رساله حقوق به کوشش آقایان سلمان حبیبی و مختار شمس الدینی مطلق به زبان فارسی؛

11- امام سجاد (ع) در آیینه شعر فارسی گردآوری محمدباقر نقوی به زبان فارسی؛

12- امام سجاد (ع) در شش گفتار به قلم آیت الله قربان علی دری نجف آبادی به زبان فارسی.

13- مجموعه مقالات فارسی همایش ... در 3 جلد.

14- مجموعة مقالات الموتمر الإمام السجاد (ع) در 1 جلد.

فایل جهت دانلود

شماره جدید مجله‌ی Message of thaqalayn منتشر شد

مجله «Message of thaqalayn» پیام ثقلین» به زبان انگلیسی از سری نشریات مجمع جهانی اهل بیت(ع) می باشد که قریب به 16 سال از انتشار آن می گذرد.

 

حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی در گفت و گو با خبرنگار ما اظهار داشت: یکی از مجلات علمی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) که از آغاز فعالیت مجمع، فعالیت خود را  آغاز  نمود و تاکنون انتشار آن ادامه دارد، مجله تخصصی «پیام ثقلین» می‌باشد که مطالب و مقالات علمی آن در حوزه مباحث اهل‌بیت(ع) در زمینه‌های قرآن، حدیث، تاریخ، سیاست و اجتماع تهیه و برای انگلیسی‌زبانان منتشر می‌شود.

 ایشان اظهار کرد: در این شماره [سال 16 شماره 2 (شماره مسلسل62)، تابستان 2015-1436] مقالاتی با عناوین زیر:

1- جهان پیش و پس از ظهور امام مهدی(عج) [قسمت اول]/ محمدعلی شمالی

2- نقاق و درجات آن / حکیمه باموسیان

3- گفت و گوئی با ابراهیم خلیل(ع)؛ نشان توصیف چهره خدا در کتاب مقدس و قرآن [قسمت دوم] / فاطمه مغجی

4- دیدگاه علامه حلی(ره) نسبت به امامت در کتاب کشف المراد [قسمت سوم] / کریم عقیلی

5- آیات متشابه بنا به گفته شیخ ابن شهر آشوب(ره) / مرتضی کریمی

6- مقررات حقوقی مشتق از داستان های قرآنی [قسمت اول] / حمیدرضا فهیمی تبار

7- ساختار جامعه ایمانی [قسمت دوم] / محمدعلی شمالی

به چاپ رسیده است.

 جعفری فراهانی یادآور شد؛ مجله «  Message of thaqalayn» پیام ثقلین» به زبان انگلیسی از سری نشریات مجمع جهانی اهل بیت(ع) می باشد که قریب به 16 سال از انتشار آن می گذرد.  چند سالی است که مدیریت این مجله با حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدعلی شمالی (از فضلای حوزه علمیه و رئیس فعلی مرکز اسلامی انگلیس) می باشد. این مجله در اکثر دانشگاه ها و مراکز علمی اروپا و آمریکا مشتری دارد.

علاقه مندان جهت دسترسی به فایل مقالات به آدرس سایت مجله  http://www.messageofthaqalayn.com  یا به آدرس http://www.magiran.com  مراجعه نمایند.