کتاب هایی درباره حضرت محمد(صلی الله علیه وآله) در غرب
به گزارش رهیافتگان (پایگاه جامع مبلغین و تازه مسلمانان) چهره تبلیغی پیامبر، روشنگری ایشان، مبشر و منذر بودن ایشان فراتر از جامعه اسلامی، همه انسانها را در برمی‌گیرد. بر همین اساس، باور غیرمسلمانان درباره پیامبر برای همه ما می‌تواند دارای اهمیت باشد.
مقاله مرحوم مجتبی مینوی (۱۳۵۵ ش.) با عنوان «اسلام از دریچه چشم مسیحیان» در مجموعه مقالات دو جلدی «محمد؛ خاتم پیامبران» (این مجموعه مقالات در سال ۱۳۴۸ ش. از سوی حسینیه ارشاد به چاپ رسیده است و بزرگانی مانند شهید مطهری هم در آن مقاله دارند).
اولین گزارش خوب و مستند به زبان فارسی در باره ریشه‌های نگاههای کینه‌توزانه و خصمانه غربیها با پرچمداری اصحاب کلیسا درباره پیامبر است. کتاب ارزشمند Muhammad in Eroupe نوشته خانم مینو صمیمی هم که در سال ۲۰۰۰ م. چاپ شده و ترجمه فارسی آن با عنوان «محمد(ص) در اروپا»، در سال ۱۳۸۴ ش. به فارسی ترجمه شده است، گزارشی روشن و قابل اعتماد از «هزار سال افسانه‌سازی و دروغ‌پردازی در غرب» در اختیار خواننده قرار می‌دهد. آثار قابل توجهی هم در بررسی انتقادی نوشته‌های غربی ها در باره پیامبر در جهان اسلام و نیز در کشور خودمان نوشته شده است.
در نگاهی تاریخی به این موضوع، می‌توان گفت که پیامبر پژوهی در غرب از کلیسا و به دست ارباب کلیسا شروع شد. اولین نوشته‌ها در باره پیامبر آکنده از بدبینی و تهمت و افترا و بدگویی است. تلقی مسیحیان کاتولیک اروپا در آن دوره این بود که پیامبر مانع گسترش دعوت نجات‌بخش مسیح شده است و لذا هر نوع بدگویی در حق پیامبر را روا می‌داشتند. همزمان با تحولات اروپا و تغییر مرکزیت قدرت از کلیسا به دولت و تقویت رویه استعماری غربیها، شناخت شرق و به ویژه شرق اسلامی این بار با انگیزه شناخت برای سلطه رونق گرفت و لذا کینه‌توزی نسبت به پیامبر کاهش یافت. این که قرار گرفتن نام پیامبر در کتاب قهرمانان (چاپ شده در سال ۱۸۴۱ م.) نوشته توماس کارلایل (۱۸۸۱م.) در کنار نام شخصیت هایی مانند ناپلئون و شکسپیر بازتاب مثبت گسترده‌ای بین مسلمانان پیدا کرد به همین خاطر بود که از یک دنیای آکنده از صداهای ناهنجار، ناگاه صدایی خوش به گوش می‌رسید. نمونه آثار همدلانه‌تر در باره پیامبر در این دوره قابل توجه و در منابعی که در این باره تدوین یافته در دسترس است.
با پایان یافتن عصر استعمار کهن، مطالعات شرق‌شناسی و اسلام‌شناسی و پیامبرشناسی هم تحول یافت و این بار شاهد رشد چشمگیر آثاری با رویکرد علمی هستیم. نگاه واقع‌بینانه‌تر به پیامبر در عهد استشراق علمی چون در امتداد استشراق استعماری است طبعا از نگاههای منفی و سلبی آن دوره خالی نیست ولی حجم آثار همدلانه در باره پیامبر به صورت چشمگیری در این دوره افزایش یافت. اعترافات غربیها به اشتباه بودن برداشتهایشان از پیامبر هم به فراوانی در منابع این دوره به چشم می‌خورد.
در ۱۵ شهریور ۱۳۹۵ کارگاهی در دانشگاه اصفهان با عنوان «تبیین فراز و فرود جایگاه رسول الله (ص) از منظر اسلام شناسان اروپایی» با حضور یکی از مستشرقان فرانسوی به نام جان تولن John Tolan برگزار شد. عنوان مقاله‌ای که حقیر در آن کارگاه ارائه کردم، چنین بود: «جایگاه پرفراز و بی نشیب پیامبر صلی الله علیه وآله نزد اروپاییان و ظرفیت تمدنی آن»، هدف بنده از این عنوان و مفاد مقاله، این بود که نشان بدهم نگاه غربیها در باره پیامبر چگونه از یک سطح بسیار منفی و خصمانه به تدریج به یک نگاه واقع‌بینانه و حتی همدلانه سوق پیدا کرده است و در نگاهی کلی همواره رو به فراز بوده و هیچ گاه نشیب نداشته است. یکی از کتاب های مهم که نمونه نگاه منصفانه به پیامبر است، کتاب Muhammad; his life based on earliest sources است که چاپ نخست آن به قلم مارتین لینگز با نام اسلامی ابوبکر سراج‌الدین در سال ۱۹۸۳ م. منتشر شد و تاکنون به بیش از بیست زبان زنده دنیا و ترجمه فارسی آن هم با عنوان «محمد صلی الله علیه وآله بر پایه کهن‌ترین منابع» در سال ۱۳۸۹ ش. منتشر شده است. این کتاب به خوبی بازتاب‌دهنده تحول مثبت نگاه غربی ها در باره پیامبر است.
ادامه در لینک اصلی
