با تندی و درشت گویی به حاکمیت تفکر دینی نمی رسیم
محسن اسماعیلی:
با تندی و درشت گویی به حاکمیت تفکر دینی نمی رسیم
محسن اسماعیلی منتخب مردم در پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری -شنبه- در همایش بزرگداشت مقام استاد شهید آیت الله مرتضی مطهری(ره) که با موضوع «مطهری پیشتاز در اصلاح تفکر دینی» در مدرسه عالی شهید مطهری برگزار شد، گفت: با جست و جو در منابع دینی و متون روایی، اصطلاح «اصلاح تفکر دینی» نیافتم ولی درباره «احیای تفکر دینی» فراوان است؛ در نهج‌البلاغه نیز موارد مکرری تعبیر به احیای تفکر دینی شده اما تعبیر به اصلاح نشده است. بنابراین آنچه که احتیاج به اصلاح و بازنگری دارد، جامعه دینی و روش ما در فهم دین است؛ نه تفکر دینی.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: تأمل در مجموعه آثار شهید مطهری نشان می‌دهد که این استاد شهید، سه پیش‌نیاز برای اقامه دین ناب در جامعه را دارا است که علت جاودانه ماندن و موثر بودن ایشان نیز متأثر از این سه پیش شرط است.
وی شناخت درست دین به معنای واقعی کلمه را اولین دلیل موفقیت مرحوم شهید مطهری در احیای تفکر دینی دانست و افزود: اگر کسی بخواهد تفکر دینی را بر جامعه حاکم کند و انحراف و بدعت‌های دینی را بزداید، نیازمند این است که ابتدا خودش دین‌شناس و فقیه باشد و عمیقاً و به طور صحیح، دین را شناخته باشد؛ چراکه دین یک امر عمیق و قدسی است، نه مقوله‌ای سطحی؛ بنابراین با آشنایی سطحی و جزیره‌ای نسبت به معارف دین نمی‌توان مدعی اصلاح جامعه دینی و احیای تفکر اسلامی شد.
اسماعیلی یادآور شد: شهید مطهری، ظهور افرادی که با آشنایی سطحی و التقاطی از اسلام، متولی معرفی دین به جامعه اسلامی شوند را یکی از آفت‌های احتمالی انقلاب اسلامی می‌دانند و به رهبران فکری جامعه نسبت به روزی هشدار می‌دهند که در جامعه انقلابی، افراد ناآشنا با عمق مطالب قرآنی، تفسیر قرآن و افراد ناآشنا با عمق مبانی اخلاقی، اخلاق بگویند؛ چه اینکه این وضع را از آفت‌هایی برمی‌شمرند که انقلاب را از درون خواهد پوساند.
اسماعیلی با بیان اینکه شناخت دین و فقاهت، با دو خطر عمده «تذبذب» و «تحجر» روبروست، گفت: این که برای همرنگ شدن با جماعت بخواهیم اسلام را به گونه‌ای معرفی کنیم که به هر قیمتی مورد پذیرش زمانه باشد، خطر تذبذب و فراموش کردن اصول را در پی دارد. خطر تحجر هم یعنی اینکه تفسیری انعطاف‌ناپذیر از تاکتیک‌ها و احکام تغییرپذیر دین ارائه دهیم.
منتخب مردم در مجلس خبرگان رهبری، ثمره تذبذب و تحجر را منزوی نمودن و خارج کردن دین از عرصه سیاست و اجتماع دانست و یادآور شد: شهید مطهری برای حل این مشکل، تئوری تفکیک احکام به ثابت و متغیر را می‌پسندد.
وی اولین نیاز در راه احیاگری تفکر دینی در جامعه را پیروی از راه شهید مطهری در تحصیل مستمر و دقیق و تحکیم پایه‌های علمی خود دانست و حضور در جامعه و شناخت سوال‌ها و شبهه‌هایی که نسبت به دین در جامعه وجود دارد را به عنوان پیش‌شرط دوم برای اصلاح جامعه دینی برشمرد و گفت: یک فقیه و متفقه برای حاکم کردن تفکر دینی در جامعه و اصلاح بدعت‌ها، نیاز به حضور در جامعه دارد؛ از این رو است که امام خمینی (ره) می‌فرمودند «اجتهاد مصطلح و مرسوم در حوزه‌های علمیه نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای امروز باشد».
