
به مناسبت 15 رجب، سال روز رحلت عقیله بنی هاشم حضرت زینب(س)
حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی
اشاره:
بحث و بررسی در زندگانی الگوهای کامل و شایسته ـ به ویژه بانوان پاک دامنِ آسمانی که از خاندان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) سر برآورده اند ـ برای هر انسانِ شیفته حق و عدالت و تعالی، مفید و درس آموز هست. یکی از بانوانِ نمونه، حضرت زینب(س)، دختر مولی الموحّدین، حضرت امام علیّ بن ابی طالب(ع) می باشد که مطالعه و مرور مراحل مختلف زندگی آن بزرگوار از ولادت تا رحلت، برای همه مردم به ویژه بانوان و دختران مسلمان و غیر مسلمان، آموزنده و عبرت آموز می باشد.
آن حضرت، الگویی از تعالی معنوی و کمالات نفسانی در جنبه های علمی، اخلاقی، تربیتی بودند که نتیجه ی آن در علم و تقوی و معاشرت و بردباری و صبر و حماسه و محبت و عشق و دل دادگی و احساس مسئولیت بروز کرده بود.
در این نوشتار کوتاه، مروری به برخی از مراحل زندگانی، سیره و رفتار آن عقیله بنی هاشم و اسوه صبر و مقاومت خواهیم انداخت، تا چه در نظر آید و چه مقبول افتد.
1. ولادت نور
حضرت زینب(س) بنا به قول مشهور در پنجم جمادی الاُولی سال ششم هجری در مدینه منوّره متولد شد. پیامبر اکرم(ص) نامش را زینب(به معنای درخت خوش بوی نیکو منظره ای که از بوی خوش آن افراد سر مست می شوند) گذاشت. (1)
کنیه اش امّ عبدالله، امّ کلثوم، امّ العزائم، امّ هاشم، امّ المصائب و لقبش را عالمة، عقیله ی بنی هاشم، صدّیقه ی کبری، نائبة الزهراء و بطلة کربلا گفته اند. (2)
2. در سوگ جدّ بزرگوار و مادر عزیزش
حضرت زینب(س) پنج سال داشت که رسول اکرم(ص) به ملکوت اعلی پیوست. او شاهد غم و اندوه مادرش، حضرت فاطمه زهرا(س) بود که در فراغ پدر ارجمندش، گریه می کرد و می ســوخت. زمانی نگذشت که مـــادر عزیزش، دردانه ی عصمت و طهارت، کوثر نبوی(ص) در اثر سختی ها و فشارهای روحی و جسمانی مانند هجوم به خانه ی امام علیّ(ع) و شکستن حرمت اهل بیت(ع)، غصب فدک و از دست دادن حقوقش، بی حرمتی به عصمت نبوی(ص)، در بستر بیماری افتاد و پس از 75 روز(به روایتی) و 95 روز(به روایتی دیگر) به شهادت رسید.(3)
3. ازدواج و مسئولیت پذیری
حضرت زینب(س) در سن 13 سالگی پس از خواستگاری عبدالله بن جعفر بن ابی طالب، به ازدواج او در آمد.(4) و صاحب 4 فرزند، به نام های جعفر، عون، محمّد و امّ کلثوم شد. و بعضی فرزندی به نام عباس را به او نسبت داده اند. (5) مورخان نوشته اند: محمد و عون در سن 10 و 8 سالگی در کربلا در رکاب دایی عزیزشان حضرت سیّد الشهداء(ع) به فیض شهادت رسیدند. (6)
4. فضایل و کمالات انسانی
الف) علم و دانش
از حضرت امام سجاد(ع) نقل شده که خطاب به ایشان فرمود:«أنتِ بحمدالله عالمة غیرمعلّمة فَهِِمة» یعنی؛ ای عمه جان، شما دانشمندی هستی که از کسی نیاموخته ای و دانا و فهمیده ای هستی که از کسی یاد نگرفته ای!. به راستی چنین است، خانمی که از پدری همانند امام علیّ بن ابی طالب(ع) وارث علم پیامبر(ص)، و مادری همانند فاطمه ی زهرا(س)، کوثر پیامبر(ص)، متولد شده باشد و در دامان آن بزرگواران رشد و نُموّ یافته، باید چنین باشد. خصوصیت و ویژگی مرتبطین با اهل بیت(ع) چنین هستند.
حضرت زینب(س) در مسجد کوفه، مجلس درس تفسیر قرآن و احکام برقرارکرده بود و گاهی مردان نیز در جلسات ایشان شرکت می کردند. گفته می شود، عبدالله بن عباس هم از آن کسان بوده است. چنان که او نقل می کند: «بانوی خردمند ما حضرت زینب بنت علیّ(ع) چنین روایت می کند». (7)
امام حسین(ع) به خواهرش دستور داد تا احکام دینی را از طرف امام سجّاد(ع) برای بستگانش تبیین کند، او از طرف حضرت زین العابدین(ع) نیابت خاصه داشت تا احکام دینی و شرعی را برای مردم بیان کند و خانه ی آن علویه ی مکرّمه، همواره محل رفت و آمد و مراجعه مردم بود.
ب) شجاعت و جهاد و مبارزه با دشمنان
آن حضرت، در حادثه روز عاشورا به عنوان یار و یاور برادرش بزرگوارش، حضرت سیدالشهداء(ع) شرکت داشت و در آن مبارزه خونین، نقش تاریخی خود را با صبر و بردباری و پرستاری از زخمی ها و مجروحین و ... ادامه داد و هرگز از دشمن اموی و منحرفین خوف و هراسی نداشت. طبق روایتی امام علیّ(ع) فرمود: «جهاد بر سه قسم است، با دست، با زبان و با دل». (8)
حضرت زینب(س) با قدرت و تسلط بی نظیر به مبانی دینی و قرآنی و قدرت و تسلط بر مردم، چنان حکیمانه سخن می گفت که دهان مردم از تعجب باز می ماند!. چنان که در مجلس یزید با ابّهت و شکوهی ویژه سخن گفت که نه یزید امکان قطع سخن او را یافت و نه کسی از حاضران جرأت مخالفت پیدا کرد!. (9)
اخبار رسیده از زبان پیامبر (ص) دربارۀ شیعیان علی (ع) که در اصل شیعۀ خود پیامبر (ص) بودند، نقاب از چهرۀ حقیقت برمی دارد و نشان می دهد شماری از مهاجران، گرد علی (ع) حلقه زدند که حتی در همان دوران رسالت نیز به شیعیان علی (ع) ، معروف بودند. رسول خدا (ص) نیز بارها آنان را از رستگاران خواند. اگر کسی دراین باره گرفتار شک و تردید باشد، شماری از نصوص وارده دراین باره را نقل می کنیم:
٢. ابن عساکر از جابر بن عبدالله نقل می کند: ما نزد پیامبر (ص) بودیم که علی (ع) از راه رسید. آن گاه پیامبر (ص) فرمود: «به آن که جانم به دست اوست، سوگند، او و شیعیانش در روز رستخیز رستگارانند» . و این آیه نازل گردید: «کسانی که ایمان آورده و عمل صالح کردند، اینان بهترین مردم هستند» . از آن پس، هرگاه یاران پیامبر (ص) ، علی (ع) را می دیدند، می گفتند: «بهترین مردم آمد» .(۳)
٣. ابن عدی و ابن عساکر نیز از ابوسعید – به طور مرفوع- چنین نقل کردند: «علی بهترین مردم است» .(۴)
۴. ابن عدی از ابن عباس نقل می کند: هنگامی که آیۀ «کسانی که ایمان آورده و عمل صالح کرده اند، اینان بهترین مردم هستند» فرود آمد، رسول خدا (ص) به علی فرمود: «بهترین مردم، تو و شیعیان تو هستید و در روز رستخیز هم شما خشنودید و هم خداوند از شما خشنود است» .(۵)
۵. ابن مردویه از علی (ع) نقل کرده است: رسول خدا (ص) به من فرمود: «آیا قول خدای را نشنیده ای که می گوید: «کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده اند بهترین مردم هستند» . اینان تو و شیعیان تو هستید و وعده گاه من و شما بر سر حوض است. وقتی که امت ها برای پس دادن حساب بیایند، شما رو سفیدید» (۶)
۶. ابن حجر در کتاب «صواعق» به نقل از ام سلمه می نویسد: شبی نوبت من بود و رسول خدا (ص) نزد من حضور داشت. آن گاه فاطمه و پس از او علی (ع) به خانۀ من آمدند. رسول خدا (ص) فرمود: «ای علی! تو و یارانت در بهشتید. تو و شیعیانت در بهشتید» . (۷)
٧. ابن اثیر نیز در کتاب «نهایه» چنین نوشته است: رسول خدا (ص) به علی فرمود: «ای علی! تو و شیعیانت در حالی به حضور پروردگار می رسید که شما از خداوند و خداوند از شما خشنود است و دشمنان تو در حالی حاضر می شوند که خشمناکند و در زنجیر» . آن گاه دست بر گردنش افکند تا چگونگی در زنجیر بودن گردن را نشان بدهد.
٨. زمخشری در کتاب «ربیع» آورده است: رسول خدا (ص) فرمود: «ای علی! چون روز رستخیز فرا رسد، من دامن خدای تعالی را می گیرم و تو دامن مرا می گیری و فرزندانت دامن تو را می گیرند و شیعیان فرزندانت دامن آنان را می گیرند و پس می بینی به رفتن ما به کجا فرمان داده می شود» .(۸)
«آیت الله سید هاشم حسینی بوشهری» مدیر حوزه های علمیه در همایش سیره و زمانه حضرت امام جواد "ابن الرضا" (علیه السلام) اظهار داشت: یکی از باورها و اعتفادات شیعه این است که امامان معصوم(ع) دارای عصمت علمی و عملی هستند.
به مناسبت نخستین سالگرد درگذشت چهره ماندگار تاریخ اسلام «دکتر صادق آئینه وند»، مراسم یادبودی با حضور اساتید، صاحب نظران و علاقه مندان آن استاد فقید روز (سه شنبه) چهاردهم اردیبهشت ماه از ساعت 14 تا 17 در سالن اجتماعات شهید مطهری دانشگاه تربیت مدرس برگزار میشود که طی آن از «ارج نامه آیینه صادق» رونمایی میگردد.
دکتر محمدجعفر حبیب زاده، عضو هیأت علمی دانشکده علوم انسانی ضمن اعلام خبر برگزاری این مراسم در خصوص "ارج نامه آیینه صادق" گفت: "ارج نامه آئینه صادق" مشتمل بر تعدادی مقاله به قلم اساتید گروههای مختلف آموزشی، دل نوشته ها و خاطرات علاقه مندان و همکاران آن استاد فرهیخته به انضمام زندگی نامه و تصاویر ایشان میباشد که به منظور قدردانی و ارج نهادن بر جایگاه علمی و اخلاقی دکتر آئینه وند گردآوری و تهیه شده است.
وی افزود: با هدف زنده نگه داشتن یاد دکتر آئینه وند، که به تعبیری نماد اسلام رحمانی بود، دو مراسم یادبود، یکی در روز یکشنبه دوازدهم اردیبهشت ماه از ساعت 13 تا 15 در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و دیگری در روز سه شنبه چهاردهم اردیبهشت ماه از ساعت 14 تا 17 در سالن اجتماعات شهید مطهری دانشگاه با حضور شخصیتهای برجسته علمی و فرهنگی برگزار میشود.
گفتنی است، دکتر صادق آئینه وند در سال 1330 در تویسرکان چشم به جهان گشود. وی مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود در ادبیات عرب را از دانشگاه تهران دریافت کرد و در مقطع دکتری ادبیات عرب از دانشگاه قدیس یوسف لبنان دانش آموخته شد. وی در سال 1361 به عنوان عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گروه تاریخ فعالیت خود را آغاز کرد. تألیف و ترجمه بیش از 34 جلد کتاب و انتشار 96 مقاله، از آثار علمی دکتر آئینه وند میباشد. وی راهنمایی 25 رساله دکتری و 75 پایان نامه کارشناسی ارشد را به عهده داشت. دکتر آئینه وند که عناوین استاد نمونه کشوری و چهره ماندگار را در کارنامه علمی خود به یادگار دارد در هفدهم اردیبهشت ماه سال 1394 بر اثر بیماری در بیمارستان لاله تهران درگذشت.
بیست و هفتمین شماره هفتهنامه خبری-تبیینی خط حزبالله با گزارشی از توصیههای رهبر معظم انقلاب اسلامی به جامعه مومن و انقلابی برای بهرهمندی مناسب از برکات سه ماه رجب، شعبان و رمضان با عنوان «فصل پنجم سال» منتشر شد.
سرمقاله این هفته خط حزبالله نیز به موضوع بسیار پراهمیت صراحت و تأکید این روزهای رهبر انقلاب بر تبیین اصول انقلاب و امام(ره) پرداخته و راز روشنگریهای این روزهای ایشان را با عنوان «موشک نفوذ و راز روشنگری» تبیین کرده است.
عکس ویژه این شماره نیز به تصویری کمتر دیده شده از همراهی حضرت آیتالله خامنهای و شهید سپهبد صیاد شیرازی در جبهههای جنگ اختصاص پیدا کرده است.
در صفحه سه نشریه نیز مطالبه رهبر انقلاب از مردم و دولت در زمینه اقتصاد مقاومتی و هم چنین توسعه مجموعههای خودجوش فرهنگی در ستون «حزبالله این است» آمده است.
نسخهی PDF نشریه در سه نسخهی تابلوی اعلانات، A4 جهت مطالعه و A3 برای چاپ و تکثیر بر روی پایگاه http://farsi.khamenei.ir قرار گرفته است و عموم امت حزبالله میتوانند آن را چاپ و در محافل انقلابی، نمازهای جمعه، هیئتهای مذهبی و پایگاههای بسیج توزیع کنند.
چه خوب است که همه ما بدانیم تحت این نام مقدّس یعنى شیعه اهل البیت علیهم السلام چه مسئولیّت هاى بزرگى بر عهده ما نهاده شده است، تنها به ادّعا نمى توان شیعه بود، تنها این که پدر و مادرم شیعه بوده من هم شیعه ام نمى توان شیعه بود، شیعه بودن مفهومى است پرمحتوا و مسئولیت های خطیری دارد که باید بدان عامل بود.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی گفتند: بی شک بیشترین احادیث شیعه که بالغ بر ده ها هزار حدیث مى شود از پنجمین و ششمین امام، یعنى محمد بن على الباقر، و جعفر بن محمد الصادق علیهما السلام نقل شده است،[1] و این به خاطر آن است که این بزرگواران در شرایطى از زمان و مکان بودند که فشار دشمنان و حکام بنى امیه و بنى عباس بر آنها کمتر بود، به همین دلیل توانستند احادیث زیادى که از رسول خدا صلى الله علیه و آله به وسیله پدران و اجدادشان به آنها رسیده بود، در تمام ابواب معارف و احکام فقه اسلام از خود به یادگار بگذارند[2].
هر چند خلفاى جور تلاش مى کردند مردم را از دانش اهل بیت علیهم السلام بى بهره سازند و خلفاى اموى و عباسى با تنگناهایى که براى امامان اهل بیت علیهم السلام ایجاد مى کردند، فرصت کافى را براى ترویج دین و پرورش شاگردان این مکتب به آنان نمى دادند، اما در همان فرصت هاى به دست آمده به ویژه در عصر امام باقر و امام صادق علیهما السلام تعداد زیادى از طالبان دین و دانش از مکتب آن بزرگواران بهره ها گرفته اند.[3]
باید اذعان نمود از آنجا که در اسلام افراد و جوامع انسانى باید از ارزش هاى اخلاقى الگو بگیرند و تابع آن باشند نه این که اخلاق تابع خواست آنها باشد![4] لذا انسان باید نظر کند که چه علمى را از چه منبعى دریافت مى کند، همانگونه که از امام باقر علیه السلام در ذیل قول خداوند تعالى: «فلینظر الانسان الى طعامه»[5]: «پس باید نظر کند انسان به سوى طعام خود» آمده است؛ «فلینظر الانسان الى علمه الذى یأخذه عن من یاخذه»[6] «باید انسان نظر کند به علمى که اخذ مى کند و متوجه باشد که از چه کسى دریافت مى کند»، یعنى مراد از طعام، علم است که طعام روح مىباشد و این طعام جاى تأمل و دقت دارد که از چه کسى و چه منبعى دریافت مى شود.[7]
بدین ترتیب باید گفت بعد از پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله، امامان معصوم علیه السلام به گواهى روایات اخلاقى گسترده اى که از آنان نقل شده، بزرگترین معلمان اخلاق بودند؛ که در مکتب آنها مردان برجسته اى که هر کدام از آنها یکى از معلمان عصر خود بودند، پرورش یافتند.[8]
زندگانى پیشوایان معصوم علیه السلام و یاران با فضیلت آنان، گواه روشنى بر موقعیت اخلاقى و فضائل آنها مى باشد.[9] به عنوان نمونه «حذیفة بن منصور» که از یاران امام باقر و امام صادق و امام کاظم علیهم السلام بود و درباره او گفته شده: «او علم را از این بزرگواران اخذ کرده و نبوغ خود را در مکارم اخلاق و تهذیب نفس نشان داد.»[10]
لذا مطابق حدیث شریفی که از امام باقر علیه السلام به صفات شیعیان اشاره نموده است خصوصیات اخلاقی هم چون تواضع در برابر مردم، خشوع در مقابل پروردگار ، بسیار به یاد خدا بودن، نماز و روزه را به موقع و با آدابش انجام دادن، نیکی به پدر و مادر، سرکشی کردن از همسایگان، راستی در سخن، تلاوت قرآن، دوری از غیبت و تهمت... به عنوان برخی از ویژگی های اخلاقی در میان شیعیان مورد توجه قرار گرفته است .[11]
ادامه در لینک اصلی
http://hawzahnews.com/detail/News/375992
میلاد نورانی حضرت امام محمد بن علی، باقر العلوم علیه السلام مبارک باد
اشاره
اول ماه مبارک رجب، مصادف با سال روز ولادت نورانی و پر خیر و برکت پنجمین گوهر تابناک امامت و ولایت حضرت امام محمّد بن علیّ، ملقّب به باقر العلوم(علیه السلام) می باشد. ضمن عرض تبریک به عموم شیعیان و مسلمانان جهان به ویژه حضرت بقیة الله الأعظم(عج)، مراجع عظام تقلید و عموم شیعیان و علاقه مندان و شیفتگان ایشان، توجه خوانندگان عزیز را به نوشتار کوتاه زیر جلب می کنم.
در این نوشتار، ضمن اشارۀ کوتاهی به زندگانی حضرت امام محمد باقر علیه السلام (اول رجب 57 قمری)، شرایط سیاسی عصر حضرت، غالیان، عملکرد و رفتارهای غلات، افراط گرایان و مبارزه حضرت علیه السلام را با آنها باز گفته است.
1- ولادت نورانی
ولادت حضرت امام محمد باقر(علیه السلام) را، نخسین روز ماه رجب سال 57 هجری و عده ای از مورّخین در سوّم ماه صفر سال 58 هجری گفته اند.
پدر بزرگوارش «امام علیّ بن حسین بن علیّ بن ابی طالب علیهم السلام» معروف به سجّاد(علیه السلام) و مادرش «فاطمه» معروف به امّ عبدالله(دختر امام حسن مجتبی علیه السلام) است که امام صادق(علیه السلام) درباره ایشان فرمود: «فاطمه، صدّیقه ای است که در میان فرزندان حسن بن علیّ (علیه السلام) بی نظیر است».
حضرت امام محمّد باقر(علیه السلام) که از سوی جدّ بزرگوارش پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) به «باقر العلوم» [شکافنده علوم و دانش ها] ملقّب گردید.
2- شاهد حادثه کربلا
امام باقر(علیه السلام) بیش از سه سال از عمر خویش را در حالی که کودکی خردسال بود در عصر جدّش امام حسین(علیه السلام) گذراند و در آغاز زندگی خویش از نزدیک، حادثه خونین، اسفناک و تاریخی کربلا را شاهد بود.
یعقوبی نقل می کند که حضرت باقر(علیه السلام) فرمود: «هنگامی که جدّم حسین بن علیّ(علیه السلام) به شهادت رسید، من چهار ساله بودم و شهادت آن حضرت و آنچه که در آن روز بر ما گذشت را به یاد دارم ...».
3- امامت و رهبری جامعه
امام باقر(علیه السلام) در خلال امامت پدر بزرگوارش حضرت زین العابدین(علیه السلام)، از شاخسار رسالت و علوم و معارف نبوی(صلی الله علیه و آله) بهره ها برد و در دامن پاک خاندان وحی و امامت پرورش یافت تا در آینده، مسئولیت رهبری و هدایت جامعه اسلامی و بشری را به عهده گیرد.
جابر بن عبّدالله انصاری، صحابی گران قدر رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می گوید: «پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به من فرمود: تو آن قدر عمر می کنی تا یکی از فرزندان مرا از نسل حسین(علیه السلام) ملاقات خواهی کرد. او را «محمّد» می نامند، وی علم دین را کاملاً موشکافی می کند، هنگامی که او را دیدی سلام مرا به او برسان».
دانشمندان هم عصر آن حضرت، سخنان شگفت انگیزی از علوم و دانش های امام(علیه السلام) را نقل کرده اند که در کتاب های حدیثی و تاریخی ضبط شده است.
4- اوضاع اجتماعی، سیاسی شیعه
اوضاع سیاسی در دوران حضرت امام محمد باقر(علیه السلام) نیز بهتر از آنچه که در زمان آباء و اجداد طاهرینش(علیه السلام) و شیعیان آنها پیش آمد نبود. برخی از مسائل دوران امامت آن حضرت، مقارن با حکومت ظالمانه هشام بن عبدالملک اموی بود. او مانند دیکر خلفای اموی شدیداً به مقام و منزلت حضرت باقر(علیه السلام) در بین مسلمانان رشک برده، در راه تصرف حکومت و کنار زدن امام(علیه السلام)، از هیچ جنایتی خودداری نمی کرد. عظمت علمی و معنوی امام باقر(علیه السلام)، چنان گیرا و جذّاب بود که حتی خلفای اموی و دشمنان را به کرنش و تعظیم وا می داشت. البته به غیر از عراق، در مکه و مدینه نیز شیعیان اندکی وجود داشتند که تعداد آنها نسبت به شیعیان عراق کمتر بود و در میان اصحاب و یاران حضرت تعداد 497 نفر از آنها در رجال طوسی نام برده شده اند که رابطه شان با امام(علیه السلام) قوی بوده و در کتب اهل سنت، اشخاص بسیار زیادی نام برده می شوند که از حضرت حدیت نقل کرده اند ولی جزو اصحاب ایشان به حساب نمی آیند. تعداد شیعیان اگر چه زیاد بود ولی چنانچه گذشت، به منظور جنبش و قیام عمومی( که بتوان به پیروزی رسید و بر اساس اسلام و مسلمین ضربه ای وارد نشود) نمی شد به آنان اکتفا کرد و اوضاع سیاسی و مصلحت اسلام هم(که تشخیص آن با امام معصوم و حجت خدا در روی زمین است)، اجازه چنین حرکتی را نمی داد.
از میان اصحاب خاص ایشان چند نفر بیش از دیگران شهرت دارند و مقدار زیادی از احادث شیعه در جوامع حدیث از طریق آنها نقل شده است که می توان از زرارة بن اعین ، بُرید بن معاویة، ابان بن تغلب، ابو بصیر، هشام بن سالم، محمّد بن مسلم، کُمیت اسدی، جابر بن یزید نام برد و بعضی از این افراد تا زمان امام صادق(علیه السلام) نیز زنده بودند و از آن حضرت نیز احادیث زیادی روایت کردهاند و وظایف مهمی را در عصر امام صادق(علیه السلام) انجام داده اند. مثلا محمّد بن مسلم می گوید: از امام باقر(علیه السلام) سی هزار حدیث و از امام صادق(علیه السلام) شانزده هزار حدیث سوال کردم و جواب آنها را برای من فرمودند.
امام صادق(علیه السلام) فرمود: "احادیث پدرم را کسی جز زرارة و ابو بصیر مرادی و محمّد بن مسلم و برید حفظ نکردند، اینها حافظان دین هستند و در دنیا و آخرت به سوی ما سبقت گرفته اند".
دوران امامت آن حضرت مصادف با ادامه فشارهای خلفای ستمگر بنی امیه مانند: ولید بن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمر بن عبدالعزیز، یزید بن عبدالملک و هشام بن عبدالملک بود که تاریخ، برخورد جنایت کارانه آنها را با اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله) و شیعیان ضبط نموده است. در آن دوران، عراق به عنوان مرکز اصلی شیعیان بود و همین مسئله باعث وحشت دستگاه اموی شده بود و لذا حاکمان اموی سعی می کردند از نزدیک شدن مردم عراق با حضرت باقر(علیه السلام) جلوگیری کنند. به زعم آنها، مردم عراق شیفته محمّد بن علیّ(علیهما السلام) بودند و او را امام می دانستند و از تماس ها ممانعت می کردند. لکن در مراحل مختلف از جمله مراسم حج و غیره، مردم مسلمان و به خصوص شیعیان عراق با حضرت باقر(علیه السلام) تماس برقرار نموده و دستور می گرفتند و یا سوال ها و شبهات فقهی و غیره را با ایشان در میان می گذاشتند و پاسخ و راهنمائی می شنیدند.
5- پدیده غُلات
مشکل مهم در آن زمان، مسئله غُلات بود که تعداد آنها رو به فزونی گذاشته بود. آنان با سوء استفاده از روایات امام باقر(علیه السلام) و نسبت دادن احادیث جعلی به حضرت می کوشیدند از حیثیت شیعی برخوردار شوند و با کشاندن شیعیان به جمع خود به اغراض سیاسی شان جامه عمل بپوشانند، به خصوص زمانی که امام باقر(علیه السلام) در مدینه تشریف داشتند. اما حضرت آنها را طرد می کردند و دستور می دادند که اصحاب و دوست داران ایشان نیز آنها را طرد نمایند. مثلا یفرة بن سعید و بیان بن سمعان را که از رهبران غلات بودند توسط اصحاب امام باقر(علیه السلام) تکفیر شدند.
غلات، سعی می کردند با وانمود کردن اطاعت ظاهری از امام باقر(علیه السلام)، خود را از عمل به وظائف اسلامی معاف دانسته ولی امام(علیه السلام) مکرر به لزوم عمل صالح تاکید می فرمودند و سعی در خنثی نمودن اندیشه انحرافی غلات می کردند.
حضرت می فرمودند: "شیعیان ما اطاعت کنندگان خدا هستند".
همچنین می فرمودند:"شیعیان ما اهل زهد و عبادت هستند، افرادی که شبانه روزی پنجاه و یک رکعت نماز بجای می آورند، شبها در حال عبادت و روزها، روزه دار و زکات اموال خود را می پردازند و به زیارت خانه خدا رفته و از محرّمات الهی اجتناب می کنند".
مسئله دیگر قابل ذکر این است که امام باقرعلیه السلام نسبت به مردم عراق و میزان پایداری و اطاعت آنها در راه و اهداف عالیه اسلامی اعتماد نداشتند، گرچه آنها به شدت اظهار علاقه می کردند اما به دلائلی که بعضی از آنها به سوابق تاریخی مردم کوفه و رفتار آنها با امام علیّ، امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) بر می گردد، امّا امام باقر(علیه السلام) اعتماد نداشتند و در جواب یکی از شیعیان که گفت: اصحاب و یاران ما(شما) در کوفه جمعیتی زیاد هستند و شما را اطاعت می کنند، فرمودند:" آنها به خون های خود بخیل تر هستند".
با توجه به این مسائل (کمی یاران و انصار واقعی و خالص) حضرت باقر علیه السلام، مصلحت اسلام و حفظ آن را در رعایت تقیّه می دانستند و علی رغم فشاری که مردم عراق از حاکمان ستمگر و ظالم اموی متحمل می شدند قیام نفرمودند و این مسئله باعث شد که تعداد زیادی در امامت ایشان تردید کردند و لذا انشعاباتی در میان آنها رخ داد و عده ای به امامت برادرش زید معتقد شدند. ولی امام باقر(علیه السلام) همواره شیعیان را به صبر و بردباری در برابر مشکلات و مقاومت و خویشتن داری توصیه می فرمودند.
روایت مفصّلی در تحلیل اوضاع سیاسی شیعه و فشار خلفا از آغاز دعوت پیامبر(صلی الله علیه و آله) تا زمان امام باقر(علیه السلام) از ایشان نقل شده است که به جهت روشن شدن دیدگاه حضرت علیه السلام خلاصه ای از آن را نقل می کنیم:
«ما اهل بیت(علیهم السلام) از ستم قریش و صف بندی آنان در برابرمان چه ها کشیدیم و دوستان و شیعیان ما نیز از دست مردم چه ها دیدند. رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به هنگام ارتحال از دنیا، اعلان کردند، که ما(ائمه) نسبت به مردم از خودشان اولی تریم، ولی قریش پشت به پشت کردند تا این امر را از معدن و محور آن خارج ساختند و حق ما را تصاحب کردند. حکومت در میان قریش دست به دست گردید تا اینکه دوباره به ما اهل بیت(علیهم السلام) بر گردانده شد، ولی مردم بیعت ما را شکستند و بر علیه ما تدارک جنگ دیدند، به طوری که امیرالمومنین علیّ بن ابی طالب(علیه السلام)، تا هنگامی که به شهادت رسید در فراز و نشیب حوادث قرار گرفته بود. سپس با فرزندش، حسن بن علیّ(علیه السلام) بیعت کردند ولی به او خیانت کردند... پس از آن با حسین بن علیِّ(علیه السلام) با بیست هزار نفر بیعت نمودند ولی به او نیز خیانت ورزیدند... و پس از آن نیر دائما مورد تحقیر و ستم قرار گرفتیم و مورد قتل و تهدید واقع شدیم، منکران حق دروغ گویان در سراسر کشور اسلامی به جعل حدیث پرداختند و می خواستند ما را در میان مردم منفور سازند که این سیاست پس از شهادت حسن(علیه السلام) دنبال شد. چه قدر دست و پای شیعیان را با اندک بهانه ای قطع کردند و کسانی که به دوستی ما معروف بودند راهی زندان ها شدند و اموالشان به غارت رفت تا حجّاج بن یوسف روی کار آمد. او با انواع شکنجه ها عرصه را بر پیروان ما تنگ کرد تا جائی که اگر کسی را زندیق و کافر می نامیدند بهتر از آن بود که او را شیعه علیّ امیر المومنین(علیه السلام) بنامند...».
6- امام باقر(علیه السلام) و برخوردهای سیاسی
در دوره امام باقر(علیه السلام) زمینه های انقراض امویان و روی کار آمدن عباسیان و پدیدار شدن مشاجرات سیاسی و بر سر حکومت مسلمین و نزاع های قومی هموار شده، به خصوص بعد از حادثه خونین کربلا که چهره ننگین بنی امیه را سیاه کرد و نفرت مردم از اعمال و کردار آنان زیاد شد و عده ای زیاد به سوی اهل بیت هدایت شدند و حقانیت آل علیّ(علیه السلام) بر آنها اشکار گردید. لکن مردم به جهات متعددی از جنگ و درگیری نظامی با حاکمان رو گردان شده و به تدریج به طرف معارف و علوم الهی گرایش پیدا کردند و توسط امام سجاد و امام باقر و امام صادق(علیهم السلام) به بهترین نحو هدایت شدند و هزاران حدیث از زبان آن بزرگوار در توضیح و تبیین معارف اسلامی و قرآنی و فقهی و تفسیری در دسترس مردم و دانشمندان قرار گرفت و لذا قیام با شمشیر در این زمان به علت شکست های سابق و خفقان فراوان و کمبود حماسه آفرینان ممکن نبود و نهایت تلاش امام باقر(علیه السلام)، صرف مبازره فرهنگی و تبیین و تدوین سنّت نبوی و اسلام ناب محمّدی (صلّی الله علیه و آله) شد و از آنجا که وجود امام باقر(علیه السلام) با آن هدایت ها و معنویات وجودی به ضرر حکومت بود و همواره بنی امیه از آل علیّ و اهل بیت پیامبر(علیهم السلام) خوف داشتند، درصدد اذیت و آزار حضرت بر می آمدند ولکن ائمه معصومین(علیهم السلام) هیچ گاه از اهمیت تکلیف شورش و انقلاب بر علیه ظلم و ستم اموی غافل نبودند و به طور غیر مستقیم قیام های حق طلبانه شیعه را رهبری می کردند، برای نمونه می توان از حرکت زید بن علیّ (برادر حضرت) نام برد. از امام باقر(علیه السلام) در روایاتی نقل شده است که قیام ایشان را تایید می کرده و فرمود:"خداوندا پشت مرا به زید محکم کن".
جناب زید(رض) پس از قیام خونین در سال 120 یا 122هجری (بنا به اختلاف نظر مورّخین)، در زمان امامت امام جعفر صادق(علیه السلام) به شهادت رسید.
پیروان اهل بیت(علیهم السلام) و مکتب شیعه اثی عشری معتقدند، ائمه معصومین(علیهم السلام) پیشوایان راستین و حجت های خدا در زمین هستند و هر کدام از آن بزرگواران، در زمان خود، طبق شرایط و اوضاع و امکانات و مصلحت اسلام و مسلمین و امر خداوند، کاری را که به صلاح اسلام و حفظ آن باشد انجام دادند و اثر همه آنها این بود که دین اسلام و زحمات چندین ساله پیامبر گرامی اکرم(صلی الله علیه و آله) حفظ شده است و در آینده نیز خفظ خواهد شد.امروز پس از هزار و چندی سال اسلام در بین مردم مسلمان به عنوان دین جهانی، الگو و سرمشق انسان هاست و روز به روز بر پیروان آن افزوده خواهد شد تا روزی که به امر خدا مهدی موعود، حضرت بقیة الله الأعظم(عج) ظهور فرماید و انتقام تمام ظلم هایی که در حق ائمه(علیهم السلام) شده بگیرد و حکومت جهانی اسلامی را در سراسر گیتی به اجرا در آورد، ان شاء الله.
7- حدیثی عبرت آموز
امام باقر(علیه السلام) خطاب به محمّد بن مسلم می فرماید:
"ای محمّد بن مسلم، هر شخص از این امّت، بدون امامی آشکار و عادل و منصوب از جانب خدا، بمیرد در حال کفر و نفاق مرده است. ای محمّد، سردمداران ظلم و ستم، پیروانشان از دین خدا منحرف شده و دیگران را به راه ضلالت می کشانند و کارهائی که انجام می دهند به خاکستری میماند که در روز طوفانی، بادی شدید بر آن وزیده باشد و این جز گمراهی دور کننده از حق، چیزی دیگر نیست".
------------------------------------------------------------------------------------
یادآوری: در نگارش این مقاله کوتاه، از مباحث کتاب حیات فکری، سیاسی امامان شیعه، تألیف استاد رسول جعفریان استفاده شده است.
لینک اصلی
سائر لینک ها
http://mouood.org/component/k2/item/14477
http://etedaal.ir/fa/news/106109
علامه شهید، فقیهی جامع الشرایط، فیلسوفی اجتماعی، مفسری بزرگ، متفکری آگاه به فرهنگ و علوم زمانش، نویسنده ای توانمند و پرکار و سیاستمداری هوشمند و شجاع و دردمند بود.
اجدادش همه از عالمان دین بودند: پدرش سید حیدر در جوانی درگذشت، پدربزرگش آیت الله العظمی سید اسماعیل صدر که یکی از مراجع بزرگ تقلید شیعه در نیمه اول قرن چهارده اسلامی بود، در سال 1338 ق. وفات کرد. دیگر اجدادش که شاخههایی سرسبز و پربار از شجره پربرکت «خاندان صدر» و از تبار غیرتمند و پاک امام کاظم علیه السلام بودهاند در سرزمین ایران، لبنان و عراق از پاسداران فرهنگ و اندیشه و دانش و دین بشمار میرفته اند.برادر بزرگ و معلمش سید اسماعیل نیز از علماء و مجتهدان پرتلاش و جوان نجف بود که در سال 1388 ق. در چهل و هشت سالگی درگذشت.
خواهرش شهیده «آمنه بنت الهدی الصدر» یکی از زنان دانشمند، شاعر، نویسنده و معلم فقه و اخلاق بود که در مسیر جهاد و مبارزه، با برادرش سید محمدباقر همگام شد و سرانجام سرنوشت هر دو به شهادت و سعادت ابدی ختم گشت.[2]
سید محمدباقر، از پنج سالگی به مدرسه رفت و تا یازده سالگی دوره ابتدایی را به اتمام رساند. در این دوران، نبوغ شگفت انگیز و استعداد سرشار خدادادی در او درخشید و تعجب آموزگاران و همکلاس های خود را برانگیخت، به طوری که اولیای مدرسه تصمیم گرفتند او را به مدرسه کودکان تیزهوش و نابغه بگذارند تا با هزینه دولت درس بخواند و پس از طی مراحل لازم و قانونی، به دانشگاههای اروپا یا آمریکا اعزام کنند و در رشته های علوم جدید تحصیل کند و به کشور خود بازگردد.او به تحصیل علوم دینی و پرداختن به رشته کار پدرانش گرایش داشت و از طرفی مادر و برادر بزرگش رضایت ندادند که او به پول دولت وابسته به غرب و دست اندرکاران خود باخته آموزش و پرورش آن روز عراق، درس بخواند، بالاخره با راهنمایی دو دایی فقیه و دانشمندش آیت الله «شیخ محمدرضا آل یاسین» و آیت الله «شیخ مرتضی آل یاسین» به فراگیری دروس حوزوی و علوم دینی پرداخت.[3]
ادامه در لینک اصلی
http://hawzahnews.com/detail/News/375886
http://hawzahnews.com/detail/Video/375832
http://hawzahnews.com/detail/Video/375914
http://ar.ou.miu.ac.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=23&pageid=27636&newsview=72201
این دوره از نمایشگاه بین المللی کتاب تونس روز جمعه 4 فروردین 1395 با حضور آقای «حبیب الصید» نخست وزیر و خانم «سنیه مبارک» وزیر فرهنگ تونس و بعضی از سفرای کشورها از جمله حجت الاسلام دکتر «بروجردی» سفیر ج. ا. ایران افتتاح گردید.
غرفه مجمع جهانی اهل بیت(ع) در نمایشگاه تونس، منشورات این مجمع که در زمینه معارف قرآن و عترت هستند را در معرض دید علاقه مندان تونسی قرار داشت.
آقایان «عادل خضر» رییس نمایشگاه کتاب تونس و «اسدی موحد» رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تونس نیز در غرفه مجمع جهانی اهل بیت(ع) حضور پیدا کرده و از حضور شایسته آن در این دوره از نمایشگاه قدردانی کردند.
ز جمهوری اسلامی ایران، سه غرفه مجمع جهانی اهل بیت(ع)، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و مؤسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران (وابسته به وزارت ارشاد) در این نمایشگاه شرکت داشتند.
شایان ذکر است سی و دومین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب تونس از 6 تا 15 فروردین ماه 1395 با حضور انتشارات 32 کشور برپا گردید که در مجموع 129هزار عنوان کتاب در آن به نمایش در آمد.
مجمع جهانی اهل بیت(ع) فروردین سال گذشته نیز در سی و یکمین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب تونس نیز شرکت داشت.
برای دیدن تصاویر بیشتر از این نمایشگاه ایـنـجـا را کلیک کنید.