به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت مولی الموحدین امیرالمومنین علی (ع) با حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی، کارشناس فرق و مذاهب و دبیر شورای کتاب مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام پیرامون نحوه رویارویی آن حضرت(ع) با مخالفان خود به گفت و گو نشسته ایم؛ در ادامه گفت و گوی ما با ایشان به حضورتان عرضه می شود:
*با توجه به اینکه در زمان حیات امام علی (ع) به ویژه دوران خلافت آن حضرت(ع) جریان های مختلف و مخالف مواجه بودند، لطفا بفرمایید امیرالمومنین(ع) چگونه با مخالفان خود برخورد می کردند؟
پیش از پاسخ به این سوال باید گفت زندگی حضرت علی (ع) به عنوان یک شخصیت ممتاز و تاریخی از جوانب مختلفی قابل بررسی است. به عبارت دیگر سیره و رفتار و عملکرد سیاسی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی و … ایشان از زوایای مختلف باید بررسی شود که البته در این زمینه از سوی محققان و پژوهشگران و صاحب نظران جهان اسلام و خارج از آن، کتاب ها و مقالات و آثار بسیاری نگاشته شده و همایش ها و کنفرانس های مختلفی برگزار شده است.
نکته ای که در این میان بسیار مهم است شیوه رفتار و عملکرد امام علی (ع) به عنوان یکی از صحابه پیامبر (ص) و شخصیت هایی است که از ابتدای ظهور اسلام و بعثت پیامبر (ص) در کنار آن حضرت (ص) و تا آخرین مراحل زندگی همراه و همگام و پیرو نبی اکرم (ص) بوده است تا جایی که حتی مخالفان امام علی (ع) نیز نکات مهم و برجسته ای از عملکرد و سیره آن حضرت (ع) بیان می کنند که جای تعجب و شگفتی دارد. در این میان حتی معاویة بن ابوسفیان جملات و حرف هایی درباره امیرالمومنین (ع) بیان می کند که بسیار مهم و قابل تأمل است. اما به هر حال در زمان خلافت امیرالمومنین علی (ع) چهار جریان مخالف و معارض وجود داشت.
*این جریان ها را تشریح کنید.
نخستین جریان که به ناکثین شهرت داشتند، افرادی بودند که زمانی که حضرت علی (ع) به حکومت رسید آنها شروع به پیمان شکنی کردند. این افراد پس از آنکه دوران خلافت خلفای پیشین به سر آمد، حضرت علی (ع) را شایسته رهبری دانسته و با ایشان بیعت کردند حتی مردم را به بیت و منزل آن حضرت (ع) هدایت کرده و اجتماع بزرگی از مسلمانان تشکیل دادند تا با آن حضرت (ع) بیعت کنند اما زمانی که حضرت علی (ع) حکومت را در دست گرفت و اصلاحات را شروع کرد، این افراد شروع به سهم خواهی و بیعت شکنی کردند. این در حالی بود که پیش از این امیرالمومنین (ع) اعلام کرده بودند اگر زمام جامعه را به دست بگیرند، کارهایی انجام می دهند که شاید برخی افراد توان همراهی با ایشان را نداشته باشند! لذا همراه با اصلاحات حضرت علی (ع)، جریان ناکثین پیمان شکنی کردند که در راس آنها طلحه و زبیر بودند. در حقیقت آنها ابتدا بیعت اما بعد سهم خواهی کرده و بعد از آن امام(ع) را تنها گذاشته و همراه با یکی از همسران پیامبر (ص) جریان جمل را به راه انداختند که تا بصره پیش آمده اما از سپاه امام علی (ع) شکست خوردند.
در این میان ما مسلمان ها باید توجه داشته باشیم اگر جریان و حرکتی را بر اساس مبانی دینی و برخاسته از سنت و عملکرد پیامبر (ص) تشخیص دادیم باید تا انتهای آن جریان همراهی داشته و کناره گیری نکنیم. مانند جریان انقلاب اسلامی که شخصیت بزرگ و مرجع عالیقدر یعنی حضرت امام خمینی (ره) رهبری آن را بر عهده گرفتند و قاطبه مراجع و مردم با ایشان همراهی داشتند که این حرکت منجر به تشکیل نظام اسلامی شد. لذا باید در طول مسیر و ادامه حرکت مردم همچنان همراهی داشته هر چند مشکلاتی همچون مسایل اقتصادی و تحریم ها و ... نیز در این میان ظهور و بروز داشته باشد.