مقتل‌ «وقعة الطف لأبی مخنف»؛ منبعی معتبر در باره تاریخ عاشورا

۱۰ مهر ۹۵ ، ۱۲:۳۱

مقتل‌ «وقعة الطف لأبی مخنف»؛ منبعی معتبر در باره تاریخ عاشورا

گفت و گو با محقق کتاب مقتل «وقعة الطف لأبی مخنف»

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدهادی یوسفی غروی، در گفت‌‌‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) ضمن تبیین چگونگی و آغاز مقتل‌نویسی، اظهار کرد: اولین فردی که در تاریخ اسلام شروع به مقتل‌نویسی کرده و حوادث کربلا را از ابتدای هلاکت معاویه و خلافت یزید و مطالبه بیعت از امام حسین(ع) تا شهادت را گزارش کرده است، «ابو مخنف» است که مقتل او ماحصل 57 مصاحبه با شاهدان و حاضران در صحنه کربلاست.

وقعة الطفّ‏

یوسفی غروی گفت: ابی مخنف متوفای 157 هجری قمری است و ولادتش به سال 80 می‌رسد، یعنی 20 سال پس از وقعه کربلا، اما وی در کوفه حضور داشت و بسیاری از کسانی که در ماجرای کربلا حضور داشتند، در این زمان در این شهر زندگی می‌کردند و برخی از آنان از پشیمانان و کوتاهی‌کنندگان در حمایت از امام حسین(ع) بودند و حتی مجددا علیه بنی امیه قیام کردند و یا یار مختار ثقفی شدند.

وی افزود: این عامل سبب شده بود تا اشتیاق زیادی در میان مردم کوفه به شنیدن و ثبت وقایع کربلا ایجاد شود و ابی مخنف نیز این اشتیاق را درک کرده بود، لذا تصمیم به جمع‌آوری ماجراهای کربلا از طریق مصاحبه به کسانی که در این صحنه‌ها حضور داشتد، گرفت، به خصوص از عضدی‌ها که یمنی بودند گزارش تهیه کرد و مجموعه اخبار وی ماحصل 57 مصاحبه با این افراد است.

وی اظهار کرد: متون این مصاحبه‌ها یکی نیست و حال‌ها و حوصله‌ها و گوشه‌هایی در برخی مصاحبه‌ها وجود دارد که در دیگری نیست، لذا مخنف مشترکات و غیر آنها را دسته ‌بندی کرده است و مقتل امام حسین(ع) شکل گرفته و به همین نام «مقتل ابومخنف» مشهور است.

یوسفی غروی ادامه داد: شخصی به نام کلبی این کتاب را از وی دریافت و اضافاتی نیز بر آن نوشته که تا 300 هجری نیز در دسترس بوده و محمدبن جریر طبری در قرن چهارم در کتاب «تاریخ الامم و الرسل و الملوک» مطالب این دو کتاب را نقل کرده است و جامع‌ترین جایی است که حوادث واقعه عاشورا در آن بیان شده است.

این محقق و پژوهشگر تاریخ اسلام عنوان کرد: بعد از طبری در سال 400 هجری، شیخ مفید نیز با حذف اسناد، مطالبی را از آنان همچنین مقتل مدائنی آورده است و احتمالا به دلیل وجود اسناد روایات در کتاب طبری از تکرار آن‌ها خودداری کرده است.

وی ادامه داد: وقتی اخبار نقل شده در کتاب مفید را با طبری تطبیق می‌دهیم، می‌بینیم عمدتا منطبق است و در جایی که منطبق نیست، از کلبی آورده است و لذا عمده مطلب را از کتاب کلبی نقل کرده و در جایی که مطالب منطبق نیست، از مدائنی بیان کرده است.