تاریخ اسلام و معاصر ایران و جهان

تاریخ اسلام و تشیع
تاریخ اسلام و معاصر ایران و جهان
.....
بایگانی
پیوندها
طبقه بندی موضوعی

دبیر گروه مطالعات بنیادی مجمع جهانی اهل بیت (ع): (باز نشر)


به گزارش قدس آنلاین، به مناسبت 25 شوال المکرم، سال روز شهادت امام جعفر صادق (ع) با حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی، کارشناس و پژوهشگر مسائل دینی و دبیر گروه مطالعات بنیادی مجمع جهانی اهل بیت (ع) درباره نهضت علمی رییس مکتب جعفری (ع) و زمینه سازی های ایشان برای وحدت میان مذاهب مختلف از طریق فضای باز علمی در جلسات درس به گفتگو پرداخته ایم که مشروح آن از نظرتان می گذرد:

Image result for ‫امام جعفر صادق (ع)‬‎

نهضت علمی امام صادق (ع) در چه شرایط سیاسی اجتماعی رخ داد و در واقع جامعه چگونه مسیر این مهم را برای آن حضرت (ع) فراهم کرد؟

باید توجه داشت که دوران زندگانی ائمه معصومین (ع) با ایام و حوادثی مصادف بوده که روش خاصی را می طلبیده به این معنی که بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) شرایطی فراهم شد تا عده ای از قبائل و طوایف قریش که حاکمیت مکه و مدینه را در اختیار داشتند و به سختی اسلام را پذیرفته بودند به انحراف رفته و در فرصت فراهم شده پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، رهبری مردم را در دست بگیرند. چراکه روح اسلام ناب محمدی برای عده ای از مردم تبیین نشده بود به ویژه طوایفی همچون یهود؛ لذا زمینه سازی کردند تا زمام اداره جامعه را در دست بگیرند که در اثر چنین رویکردی ماجرای سقیفه بنی ساعده رخ داد و رهبری خلفا پیش آمده و رهبری شایسته امیرمومنان (ع) رخ نداد.

اما امیرمومنان (ع)  با روش تقیه و مماشات و راه آمدن با خلفا و صبر 25 ساله از جنگ با آنها پرهیز کردند، تا اینکه شرایط خلافت و رهبری ایشان فراهم آمد، به ویژه در پی عدم شایستگی برخی خلفا، مردم به سوی رهبری آن حضرت (ع) کشانده شدند.

پس از آن دوران ائمه (ع) مختلف و حوادث آنها رخ داد تا زمان امامت امام چهارم (ع) که می توان این دوران را آغاز مرحله دوم بعد از رحلت دانست که با امامان باقر، صادق و کاظم و ... علیهم السلام ادامه یافت.

در این شرایط حکام جامعه وضعیت را فراهم دیدند تا بر اثر انحراف پیش آمده بعد از واقعه کربلا به نفع خود بهره بگیرند که در نتیجه آن عباسیان روی کار آمدند در حالی که روش بنی امیه و بدرفتاری با ائمه (ع) را پیش گرفتند.

در نتیجه این گذار حکومتی از بنی امیه به بنی عباس و شرایط مساعد از نظر کاهش فشارهای سیاسی و خفقان در جامعه، امام صادق (ع) با مدیریت و تدبیر شایسته بخشی از معارف بنیانی دین را تبیین کردند و با گشاده رویی و متانت در بیان مباحث علمی و کنار آمدن با ملل و مذاهب مختلف، گروه های مختلف را با خود همراه کردند تا جایی که به نقل تاریخ بیش از چهار هزار نفر از طوایف و مذاهب مختلف حتی غیراسلامی همچون یهود و مسیحیت برای آگاهی یافتن از اسلام به سراغ آن حضرت (ع) به عنوان رهبر دینی می رفتند و معارف دینی را پرسیده و پاسخ خود را می گرفتند.

آیا جلسات درس و بحث امام صادق (ع) تنها به بیان مسائل دینی اختصاص داشت یا دیگر علوم نیز در آنها طرح و بحث می شد؟

البته تبیین های حضرت (ع) فقط به مسائل دینی ختم نمی شد بلکه مسائل سیاسی، اجتماعی حتی پزشکی و نیز ساخت جهان و آفرینش کرات و فرشتگان را نیز در بر می گرفت و سوالاتی در این موارد از آن حضرت (ع) پرسیده شده و ایشان با علم لدنی خود پاسخ می دادند.

این روش حضرت (ع) باعث جذب افراد بسیاری به معارف دینی شد چنان که نقل شده علم کیمیا، پزشکی و ... را آموزش دادند و بعد از ایشان دانشمندانی تعالیم آن حضرت (ع) را پیگیری کرده و به کشفیات مختلفی رسیدند.

به عنوان مثال در کتاب «توحید مفضل» درباره مباحث مختلف از امام صادق (ع) سوال و پاسخ های جامع ایشان بیان شده است که قابلیت کاربرد برای همه و تبیین فلسفه بسیاری از مسائل را دارد.

در نتیجه می توان گفت امام صادق (ع) در اثر شرایط سیاسی اجتماعی فراهم شده که عمدتا شامل درگیری بر سر زمامداری جامعه بود به علاقه مندان و دوستداران، مسائل دینی را آموزش دادند و این دوران طلایی را رقم زدند به گونه ای که امروز بسیاری از معارف شیعه را از ایشان داریم و مکتب تشیع جعفری از آن زمان معروف شد و هنوز هم این معارف در محافل علمی جای خاص خود را دارد.

با توجه به حضور پیروان دیگر مکاتب و مذاهب در جلسات درس امام صادق (ع)، آیا می توان شیوه علمی حضرت (ع) را از راهکارهای وحدت دانست و برای امروز از آن الگو گرفت؟

متاسفانه بعضی از شیعیان مسیر را به انحراف رفته و دچار اشتباهاتی در برداشت از سیره امام صادق (ع) شده اند در حالی که وقتی سیره ایشان را بررسی می کنیم آن را جامع و فراگیر می یابیم که درسی برای همه ادوار و همه ملل و اقوام دارد، ایشان با سعه صدر و گشاده رویی و منطق قوی، پیروان مذاهب و ملل مختلف را در درس خود راه می دادند یعنی امام صادق (ع) همچون پدران خود از جامعیت و مرجعیت علمی برخوردار بودند که همه شیفتگان علوم چه دینی و حتی غیردینی را جذب جلسات و مباحث خود می کردند.

از سوی دیگر ایشان تعصب بیجا نشان نمی دادند و محدودیت فکری ایجاد نمی کردند و مسائل جزئی را بهانه راندن و طرد دیگران قرار نمی دادند بلکه سعه صدر و مدیریت بالا را توامان داشتند که افراد را جذب می کرد به گونه ای که حتی ابوحنیفه و مالک بن انس در کرسی درس ایشان بودند؛ حتی از مخالفان حضرت (ع) هم در جلسات درس ایشان حاضر شده و با منطق قوی، به احتجاجاتشان پاسخ داده می شد.

بنابراین، امام صادق (ع) به دلیل اینکه از قدرت مرجعیت علمی بالایی برخوردار بودند افرادی از ملل و مذاهب و طوایف مختلف را جذب کرده و آنها را با مبانی دین اسلام در شاخه ها و بخش های مختلف آشنا می کردند.

 در نتیجه  باید دانست که اگر پیروان ائمه معصوم (ع) این روش و منش را پیش بگیرند راه های فراوانی برای وحدت پیش رو دارند که امید است بر اثر این بصیرت و تقوا در مسیر وحدت پیش بروند.

لینک اصلی

http://qudsonline.ir/news/257338/%D9%81%D8

http://abwa-cd.com/fa/Occation/View/53/%D9%81%D8

موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۶/۰۴/۳۱
عباس جعفری (فراهانی)

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
تجدید کد امنیتی