آثار و برکات زیارت حضرت امام رضا «علیه السلام» در روایات دینی
در گفت و گو با کارشناس فرق و
مذاهب تبیین شد
اشاره:
هر سال هنگام حلول سال نو، میلیون ها نفر با عشق و ارادت خاصی که به امام هشتم، حضرت علی بن موسی الرضا(ع) دارند، آغاز سال را به میمنت و مبارکی کنار مضجع نورانی آن امام رئوف سپری می کنند. حضوری که زیبا‌ترین تصویر‌ها را رقم می زند و معنویتی خاص به دل دادگان و زائران حرم رضوی می بخشد. از این رو، با حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی، دبیر شورای کتاب مجمع جهانی اهل بیت(ع) و کارشناس فرق و مذاهب درباره آثار و برکات زیارت حضرت ثامن الائمه(ع) به گفت و گو پرداخته‌ایم که از نظر می‌گذرد:
برای ورود به بحث لطفا بفرمایید در آموزه‌های دین مبین اسلام اصل زیارت دارای چه جایگاهی است و از چه منظر و هدفی مورد تأکید قرار دارد؟
- زیارت معصومین(ع) در قرآن و روایات بسیار مورد تاکید است، زیرا در قرآن (بقره/ 165) می فرماید: «... وَالَّذِینَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلّهِ وَلَوْ یَرَى الَّذِینَ ظَلَمُواْ إِذْ یَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلّهِ جَمِیعاً وَأَنَّ اللّهَ شَدِیدُ الْعَذَابِ» یعنی؛ ... ولى کسانى که ایمان آوردهاند محبتشان به خداوند بیشتر است (از محبت آنها به معبوداتشان) و اگر کسانى که ستم کرده اند آن هنگام که عذاب (آخرت) را مشاهده مى کنند ببینند که قدرت و نیرو همه از آن خداست و خدا سخت کیفر است.
همچنین، در قرآن (سوره آل عمران/31) می‌فرماید: «قُلْ إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللّهُ وَیَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ» یعنی؛ ای پیامبر! بگو اگر خدا را دوست دارید از من پیروی کنید تا او نیز شما را دوست بدارد و گناهانتان را بیامرزد که آمرزنده مهربان است.
همچنین، خداوند در قرآن (سوره شوری/23) می‌فرماید: «قُلْ لاَ أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى وَمَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْناً إِنَّ اللهَ غَفُورٌ شَکُورٌ» یعنی؛ ای پیامبر به مردم بگو، مزد رسالت من، چیزی جز مودت ذوی القربایم نیست ... . در شأن نزول این آیه آمده (که پس از حجة الوداع بر قلب مبارک پیامبر(ص) نازل شد)، زیرا پس از واقعه غدیر بسیاری از دشمنان به ایشان زخم زبان زده و می‌گفتند این جانشینی امیرمومنان(ع) اجر و مزد رسالت است یا اینکه عده‌ای می‌آمدند نزد پیامبر(ص) و می‌گفتند که ما اموال خود را برای دیدار‌ها و برنامه‌ها نزد شما بگذاریم که در پس این چنین پیشنهادهائی این آیه شریفه نازل شد. زیرا با این محبت انسان به سعادت دنیوی و اخروی رسیده و در گروه مؤمنان قرار می‌گیرد، همچنین، مؤمنان به او محبت دارند و شناخت عمیق نسبت به پیامبر(ص) و معصومان(ع) می‌یابند.
زیارت ثامن الائمه(ع) دارای چه برکاتی است و در این باره چه توصیه‌هایی وجود دارد؟
- امام هشتم(ع) به عنوان یکی از فرزندان پیامبر(ص) و نیز هشتمین امام معصوم، از جایگاهی والا برخوردارند، تا جایی که حتی در برخی روایات زیارت ایشان در مشهد مقدس از زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) در کربلای معلی بر‌تر شمرده می‌شود، زیرا گروهی از شیعیان امامتِ امام سوم(ع) را قبول دارند، اما ممکن است در امامت برخی ائمه(ع) متوقف شده باشند، اما پذیرش امامت ثامن الائمه(ع) به معنای قبول و باور به وجود مقدس دوازده امام و اثبات شیعیان اثنی عشری است.
مرحوم کلینی در اصول کافی روایت کرده است که: «هر یک از امامان معصوم(ع) بر گردن شیعیان خود عهدی دارند و وفای کامل به آن عهد، زیارت مرقدهای مطهر آن امامان(ع) است، پس هر کس از سر میل و رغبت و با اعتقاد به آنچه آنها دوست دارند به زیارتشان بشتابد، روز قیامت شفیعان او خواهند شد».
در روایتی حسن بن وشّاء می‌گوید، از ثامن الائمه(ع) پرسیدم: پاداش زیارت قبر یکی از ائمه(ع) چیست؟ حضرت(ع) فرمودند: «ثواب زیارت قبر سیدالشهداء(ع)». سپس پرسیدم: کسی که زیارت قبر سیدالشهداء(ع) را به جای آورد، چطور؟ فرمودند: «سوگند به خداوند پاداش او بهشت است.»
در روایات دیگری پاداش زیارت امام هشتم(ع) با حج برابر دانسته شده است، یعنی همان طور که حاجی پس از حج همچون روزی که از مادر متولد شده، گناهانش آمرزیده می‌شود، زیارت امام رئوف(ع) در مشهد نیز با زائر چنین می‌کند.
مرحوم شیخ طوسی، از امام هشتم(ع) روایت می‌کند که آن حضرت(ع) فرمودند: «در خراسان بُقعه‌ای است و زمانی خواهد آمد که آن بقعه همواره محل رفت و آمد و مطاف فرشتگان می‌شود تا روز قیامت که در صور دمیده شده و قیامت فرا می‌رسد.»
پرسیدند: ای پسر پیامبر(ص)! این بقعه کدام بقعه است؟ فرمودند: «این بقعه در سرزمین طوس است به خدا سوگند آن زمین باغی از باغ های بهشت است و هر که مرا در این بقعه زیارت کند، گویی پیامبر(ص) را زیارت کرده و ثواب هزار حج مقبول و هزار عمره مقبول برایش نوشته شده و من و پدرانم در روز قیامت شفاعت کننده او خواهیم بود». این روایات از اهمیت بالای زیارت حضرت ثامن الائمه(ع) حکایت دارد.
از نظر شادابی و نشاط معنوی چطور؟ زیارت ثامن الائمة(ع) چه رهاوردی برای زائران دارد؟
- یکی از برکات زیارت ثامن الائمه(ع) این است که موجب نشاط و شادابی مومنان می‌شود و هر کسی به زیارت ایشان می‌رود، ارتباط روحی با آن حضرت(ع) برقرار کرده و در نفس خود آن را حفظ می‌کند زیرا زائران وقتی سیل مشتاقان به زیارت آن حضرت(ع) و ولع شان به زیارت ایشان را می‌بینند، نشاطی معنوی را حس می‌کنند.
این همان راز آمدن زائران از دور و نزدیک و حتی با مشقات بسیار به مشهد مقدس است و انسان پس از رسیدن به آنجا شادابی خاص را احساس می‌کند که در روایت ها نیز به آن اشاره می‌شود؛ به عنوان مثال از پیامبر اکرم(ص) نقل است، که فرمودند: «پاره تن من در خراسان دفن خواهد شد، هر انسان اندوه ناکی او را زیارت کند، خداوند بزرگ اندوه او را از بین خواهد برد و هر گنه کاری که به زیارت او بشتابد خداوند گناهانش را می‌آمرزد.»
یعنی بخشش گناهان از برکات زیارت امام هشتم(ع) محسوب می‌شود؟
- بله، کسی که با اخلاص به این زیارت نایل شده و محبت واقعی نشان می‌دهد، گناهانش توسط پروردگار عالمیان بخشیده می‌شود.
در روایت دیگر حسن بن وشّاء از امام هشتم(ع) نقل می‌کند از حضرت(ع) درباره سرنوشت ایشان پرسیدم، امام رئوف(ع) پاسخ دادند: «به زودی من از سر ظلم و ستم با سمّ کشته خواهم شد، هر کس مرا زیارت کند حال آنکه حق مرا بشناسد گناهان گذشته و آینده‌اش آمرزیده می‌شود.»
نکته دیگر اینکه در روایات اشاره شده زیارت امام رئوف(ع) موجب نجات انسان از سختی‌ها و مشکلات می‌شود، هر انسان مومنی که به زیارت ایشان نایل می‌شود، مشکلاتی دارد اعم از مادی و معنوی، اما اگر با اخلاص به آن حضرت(ع) عرض ادب کرده و به محضرشان توسل بجوید، در روایات آمده که امام(ع) به فریادش رسیده و مشکلاتش را حل می‌کند که در تاریخ نمونه‌هایی از این دست فراوان بوده و هست.
چه بسیاری از بیماران روحی و جسمی چه از داخل کشور و چه از دیگر کشور‌ها و ملل به حرم رضوی شرفیاب شده و حاجت گرفته‌اند و نیز چه بسیار انسان هایی که در این حرم شریف هدایت شده و به اسلام و تشیع مشرف شده‌اند.
از باب شفاعت چطور؟ آیا زیارت ثامن الحجج(ع) در مشهد مقدس سبب برخورداری از شفاعت ایشان در آخرت و روز قیامت نیز می‌شود؟
- بله، زیارت امام هشتم(ع) سبب شفاعت مومنان می‌شود، یعنی افزون بر آثار دنیوی که به آنها اشاره شد، زیارت امام رئوف(ع) آثار اخروی در پی دارد، آنچنان که از امام هشتم(ع) نقل است که فرمودند: «هر کس از دوستانم مرا زیارت کند در حالی که حق مرا بشناسد روز قیامت او را شفاعت خواهم کرد.»
این شناخت که در روایت ها مورد تأکید قرار گرفته به چه معناست و چطور محقق می‌شود؟
- شناخت حق امام هشتم(ع) این است که دروغ گو نباشیم و با قصد دنیوی و طمع، ریا و خودنمایی به زیارت نرویم، امام(ع) را به عنوان شخصی که از جانب خداوند رسالت هدایت مردم را بر عهده دارد، بشناسیم و بدانیم چه ظلم‌ها و سختی‌هایی در این مسیر کشیده‌اند تا از شفاعت امام(ع) بهره‌مند شویم.
از این رو، زائران امام رئوف(ع) باید توجه داشته باشند آداب زیارت را رعایت کنند؛ ایجاد ازدحام آزار دهنده نه تنها در آموزه‌های زیارت در اسلام ذکر نشده، بلکه چنین رفتارهایی را نیز رد می‌کند، زیرا در دستورهای دینی بر اخلاص، وقار و طمأنینه و ادب در زیارت تاکید شده است. البته بی تردید حضور مشتاقان امام رئوف(ع) از داخل و خارج از ایران در مشهد مقدس آثار و برکات فراوانی دارد؛ از جمله آنها بُعد بین المللی است زیرا انعکاس حضور پرشور از عشق و ارادت معنوی شیعه به ائمه معصوم(ع) حکایت دارد، امامی که به ظلم و ستم و با شهادت از دنیا رفته و این بارگاه عظیم الشان و این همه موقوفات و نذرها به برکت ایشان شکل گرفته است.
از بُعد تبلیغاتی، وقتی پیروان دیگر مذاهب اسلامی این شور و اشتیاق و علاقه را می‌بینند، نقشه‌های دشمنان به ویژه وهابیون و سلفیون خنثی می‌شود، زیرا آنها معتقدند احترام به قبور جایگاهی در دین ندارد و شیعیان با غلو وارد این میدان شده و بُعد ماورایی به ائمه(ع) می‌دهند، در حالی که پیروان اهل بیت(ع)، آنان را بندگان برگزیده خدا می‌داند که از علم ویژه و کمالات معنوی خاص برخوردار هستند.
لینک اصلی
