تأملی در سیره و سلوک اخلاقی امام باقر (ع)

چه خوب است که همه ما بدانیم تحت این نام مقدّس یعنى شیعه اهل البیت علیهم السلام چه مسئولیّت هاى بزرگى بر عهده ما نهاده شده است، تنها به ادّعا نمى توان شیعه بود، تنها این که پدر و مادرم شیعه بوده من هم شیعه ام نمى توان شیعه بود، شیعه بودن مفهومى است پرمحتوا و مسئولیت ­های خطیری دارد که باید بدان عامل بود.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی گفتند: بی شک بیشترین احادیث شیعه‏ که بالغ بر ده ها هزار حدیث مى‏ شود از پنجمین و ششمین امام، یعنى محمد بن على الباقر، و جعفر بن محمد الصادق علیهما السلام نقل شده است،[1] و این به خاطر آن‏ است که این بزرگواران در شرایطى از زمان و مکان بودند که فشار دشمنان و حکام بنى ‏امیه و بنى‏ عباس بر آنها کمتر بود، به همین دلیل توانستند احادیث زیادى که از رسول خدا صلى الله علیه و آله به وسیله پدران و اجدادشان به آنها رسیده بود، در تمام ابواب معارف و احکام فقه اسلام از خود به یادگار بگذارند[2].

هر چند خلفاى جور تلاش مى‏ کردند مردم را از دانش اهل بیت علیهم السلام بى‏ بهره سازند و خلفاى اموى و عباسى با تنگناهایى که براى امامان اهل بیت علیهم السلام ایجاد مى­ کردند، فرصت کافى را براى ترویج دین و پرورش شاگردان این مکتب‏ به آنان نمى‏ دادند، اما در همان فرصت­ هاى به دست آمده به ویژه در عصر امام باقر و امام صادق علیهما السلام تعداد زیادى از طالبان دین و دانش از مکتب آن بزرگواران بهره ‏ها گرفته ‏اند.[3]

 باید اذعان نمود از آنجا که در اسلام افراد و جوامع انسانى باید از ارزش ­هاى اخلاقى الگو بگیرند و تابع آن باشند نه این که اخلاق‏ تابع خواست آنها باشد![4] لذا انسان باید نظر کند که چه علمى را از چه منبعى دریافت مى‏ کند، همانگونه که از امام باقر علیه السلام در ذیل قول خداوند تعالى: «فلینظر الانسان الى طعامه»[5]: «پس باید نظر کند انسان به سوى طعام خود» آمده است؛ «فلینظر الانسان الى علمه الذى یأخذه عن من یاخذه»[6] «باید انسان نظر کند به علمى که اخذ مى‏ کند و متوجه باشد که از چه کسى دریافت مى ‏کند»، یعنى مراد از طعام، علم است که طعام روح مى‏باشد و این طعام جاى تأمل و دقت دارد که از چه کسى و چه منبعى دریافت مى‏ شود.[7]

بدین ترتیب باید گفت  بعد از پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله، امامان‏ معصوم علیه السلام به گواهى روایات اخلاقى گسترده ‏اى که از آنان نقل شده، بزرگترین معلمان اخلاق‏ بودند؛ که در مکتب آنها مردان برجسته‏ اى که هر کدام از آنها یکى از معلمان عصر خود بودند، پرورش یافتند.[8]

زندگانى پیشوایان معصوم علیه السلام و یاران با فضیلت آنان، گواه روشنى بر موقعیت اخلاقى و فضائل آنها مى باشد.[9] به عنوان نمونه «حذیفة بن منصور» که از یاران امام باقر و امام صادق و امام کاظم علیهم السلام بود و درباره او گفته شده: «او علم را از این بزرگواران اخذ کرده و نبوغ خود را در مکارم اخلاق‏ و تهذیب نفس نشان داد.»[10]

لذا مطابق حدیث شریفی که از امام باقر علیه السلام به صفات شیعیان اشاره نموده است خصوصیات اخلاقی هم چون تواضع در برابر مردم، خشوع در مقابل پروردگار ، بسیار به یاد خدا بودن، نماز و روزه را به موقع و با آدابش انجام دادن، نیکی به پدر و مادر، سرکشی کردن از همسایگان، راستی در سخن، تلاوت قرآن، دوری از غیبت و تهمت... به عنوان  برخی از ویژگی­ های اخلاقی در میان شیعیان مورد توجه قرار گرفته است .[11]

ادامه در لینک اصلی

http://hawzahnews.com/detail/News/375992